Το πιο καυτό θέμα, όταν ξεκινά κανείς να συζητά για τα προβλήματα του υποβρύχιου βίου του, είναι η εξίσωση της πίεσης στα αυτιά του κατά την κατάδυση.
Η Μητέρα Φύση, δεν είχε καθόλου στο νου της όταν μας έπλαθε, τα αεροπορικά ταξίδια και τις καταδύσεις στα άβαθα. Εάν το είχε σκεφθεί, σίγουρα θα είχε στείλει πίσω στα σχεδιαστήρια το πρωτότυπο μοντέλο μεσαίο αυτί-ευσταχιανή σάλπιγγα. Οι γρήγορες κάθετες μετακινήσεις, είναι επίτευγμα του ανθρώπου και η ενεργητική εξίσωση της μεγάλης μεταβολής της πιέσεως στις αεροφόρες κοιλότητες του σώματός μας είναι λίγο έξω από την φύση μας. Με τη χρήση προχωρημένων τεχνικών όμως, σχεδόν όλοι μπορούν να κάνουν την εξίσωση των αυτιών πολύ ευκολότερη. Για τις ευσταχιανές σάλπιγγες, την ανατομία και τα προβλήματά τους, έχουμε μιλήσει αναλυτικά σε προηγούμενα τεύχη του περιοδικού. Ας γνωρίσουμε σήμερα τις μεθόδους εξίσωσης της πίεσης στο μεσαίο αυτί μας.
1. Η μέθοδος Valsalva
Ο Antonio Valsalva, ήταν ο πρώτος που περιέγραψε στα 1704 μια διαδικασία για εξίσωση της πίεσης στο μέσο αυτί. Η μέθοδος έχει ως εξής: κλείνουμε τη μύτη μας με το δείκτη και τον αντίχειρα και εκπνέουμε αέρα από τον θώρακα. Τα μάγουλά μας δεν θα πρέπει να φουσκώνουν και η προσπάθεια να είναι γρήγορη και όχι πολύ έντονη. Ο αέρας που συμπιέζεται από την σύσπαση των εκπνευστικών μας μυών, μέσα από την ανοικτή γλωττίδα (= οι γνήσιες φωνητικές χορδές μας που βρίσκονται μέσα στο λάρυγγα) θα κατευθυνθεί δια των ευσταχιανών μας σαλπίγγων στο μεσαίο αυτί. Είναι η πιο απλή και η πιο διαδεδομένη τεχνική μεταξύ ελευθέρων και αυτόνομων δυτών και η πρώτη που θα καταφέρει να εφαρμόσει κάποιος που ξεκινά να ασχολείται με το αντικείμενο της κατάδυσης. Έχει όμως δύο βασικά μειονεκτήματα.
Το πρώτο είναι ότι η αύξηση της πίεσης του εκπνεομένου αέρα προκαλεί αύξηση της πίεσης του αίματος στις φλέβες και οίδημα στους ιστούς γύρω από την ευσταχιανή σάλπιγγα.
Το δεύτερο είναι πως η αυξημένη αυτή πίεση στο θώρακα ελαττώνει την φλεβική επαναφορά του αίματος στην καρδιά επηρεάζοντας την πίεση του αίματος και τον καρδιακό ρυθμό. Για τους λόγους αυτούς, αναζητήθηκαν από νωρίς εναλλακτικοί τρόποι εξίσωσης.
2. H μέθοδος Frenzel
Ο Herman Frenzel ήταν στρατιωτικός γιατρός, χειρουργός ΩΡΛ που παρακολουθούσε πιλότους της Luftwaffe κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Επινόησε την ομώνυμη τεχνική το 1932 και την δίδαξε στους πιλότους των βομβαρδιστικών Stukas, που εφαρμόζοντας κάθετη εφόρμηση πάνω στο στόχο για να κατευθύνουν με ακρίβεια τις τότε ¨χαζές¨ βόμβες τους, βίωναν ταχείες μεταβολές της βαρομετρικής πίεσης, αντίστοιχες με αυτές της κατάδυσης.
Η τεχνική βασίζεται σε κλείσιμο της γλωττίδας, των γνήσιων φωνητικών χορδών δηλαδή, όπως όταν πρόκειται να σηκώσουμε ένα βαρύ αντικείμενο. Ο δείκτης και ο αντίχειρας κλείνουν τη μύτη και κάνουμε προσπάθεια να βγάλουμε ένα λαρυγγικό ήχο που ακούγεται σαν ¨κχ¨ η΄ ¨νγκ¨. Με τον τρόπο αυτό, το πίσω τριτημόριο της γλώσσας σηκώνεται προς τα πάνω και πίσω, έλκοντας και τον λάρυγγα προς τα πάνω και ωθώντας αέρα σαν έμβολο προς τις ευσταχιανές σάλπιγγες. Για τον λόγο αυτό η μέθοδος λέγεται και “throat piston” ή στα ελληνικά λαρυγγικό έμβολο. Για να την εξασκήσουμε, αρκεί κατά την προσπάθεια να παρατηρούμε τα πλάγια των ρωθώνων μας να φουσκώνουν πάνω από τα δάκτυλά μας που κλείνουν την είσοδο της μύτης και να βλέπουμε το μήλο του Αδάμ στον λαιμό μας να ανεβοκατεβαίνει σαν έμβολο. Είναι η καλύτερη από τις μεθόδους εξίσωσης με πίεση αέρα, είναι εύκολη να επιτευχθεί με λίγη προπόνηση και δεν παρεμποδίζει την φλεβική επαναφορά του αίματος στην καρδιά.
3. Η μέθοδος Toynbee
Ο Joseph Toynbee, ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε, στα 1853, τον ήχο που ακούγεται στα αυτιά μας κατά την διάρκεια της κατάποσης, ως αποτέλεσμα της εισόδου αέρα στο μεσαίο αυτί, από την ευσταχιανή σάλπιγγα, που είχε περιγράψει πολύ νωρίτερα, στα 1574, ο Bartolomeo Eustachio.
Η μέθοδος που περιέγραψε ήταν απλή. Συνίστατο σε κλείσιμο των ρωθώνων με τα δάκτυλα κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Οι μύες της κατάποσης τραβούν και ανοίγουν το στόμιο της ευσταχιανής σάλπιγγας. Ταυτόχρονα, ο αέρας που συμπιέζεται από την άνοδο του λάρυγγα όταν καταπίνουμε δεν φεύγει από τα ρουθούνια μας, γιατί τα αποφράσσουμε με τα δάκτυλά μας, αλλά κατευθύνεται προς τις σάλπιγγες. Βέβαια, αυτή η μέθοδος κατάποσης αέρα, είναι δύσκολο να γίνει επαναλαμβανόμενα, ιδιαίτερα στον αρχάριο δύτη.
4. Η μέθοδος Lowry
Είναι ένας συνδυασμός των μεθόδων Valsalva και Toynbee. Κλείνουμε τη μύτη με τα δάκτυλα, εκπνέουμε αέρα από τον θώρακα και ταυτόχρονα καταπίνουμε. Είναι μια τεχνική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αν μόνη της η Valsalva δεν αποδίδει και κάποιοι δύτες την προτιμούν.
5. Η μέθοδος Twitch ή μέθοδος κλίσης της κεφαλής
Είναι μια ακόμα συνδυασμένη μέθοδος εξίσωσης με συμπίεση του αέρα. Συνδυάζει τη δοκιμασία Valsalva ή Frenzel, όχι πια με κατάποση, αλλά με απότομη κλίση της κεφαλής αριστερά-δεξιά, ούτως ώστε η τάση των μυών του φάρυγγα να διευκολύνει την διάνοιξη του στομίου της ευσταχιανής σάλπιγγας.
6. Η μέθοδος Beance Tubaire Voluntaire (BTV)
Η μέθοδος αυτή της εκούσιας διάνοιξης του στομίου της ευσταχιανής σάλπιγγας, αναπτύχθηκε το 1952 στο Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό. Είναι μια μέθοδος δύσκολη να διδαχθεί και από αυτούς που τη διδάσκονται μόνο το 30% μπορεί να την κατορθώσει με σταθερότητα και αξιοπιστία. Η τεχνική βασίζεται σε σύσπαση των μυών της μαλθακής υπερώας ( είναι η μαλακή μεμβράνη που βρίσκεται πίσω από τον ουρανίσκο μας και καταλήγει στη σταφυλή ) ενώ πιέζουμε την κάτω γνάθο προς τα εμπρός και κάτω με κλειστό το στόμα. Είναι όπως όταν προσπαθούμε να χασμουρηθούμε ευγενικά σε μια βαρετή εκδήλωση, χωρίς να γίνουμε αντιληπτοί. Όταν επιτυγχάνεται, ακούγεται το χαρακτηριστικό ¨κλικ¨ της διάνοιξης του στομίου των ευσταχιανών μας σαλπίγγων. Είναι μια μέθοδος που δεν απαιτεί κλείσιμο των ρωθώνων και έτσι δεν χαλάμε το υδροδυναμικό μας σχήμα κατά την κατάδυση αλλά και δεν απασχολούμε το χέρι μας. Εάν μας γίνει κτήμα, είναι μια θαυμάσια μέθοδος που μπορεί να βοηθήσει να έχουμε διαρκώς συσπασμένους τους αντίστοιχους μυς και η εξίσωση να γίνεται αυτόματα όσο κατεβαίνουμε ή επαναλαμβανόμενα και συνεχώς. Κάποιοι άνθρωποι μοιάζουν σα να έχουν γεννηθεί με αυτό το ταλέντο, αλλά για κάποιους άλλους είναι αποτέλεσμα συστηματικής προπόνησης.
7. Η μέθοδος Roydhouse
Η μέθοδος περιγράφηκε από τον Noel Roydhouse, έναν Νεοζηλανδό γιατρό και είναι παραλλαγή της BTV. Συνίσταται σε εκούσια σύσπαση των μυών της μαλθακής υπερώας με τρόπο ώστε η σταφυλή να έλκεται προς τα επάνω και εμπρός, πράγμα που μπορεί να το εξασκήσει κανείς μπροστά σε ένα καθρέφτη. Αν επιτευχθεί αυτό, έχουμε κερδίσει το 50% της μεθόδου. Το υπόλοιπο, συνίσταται σε σύσπαση των μυών της γλώσσας και της γνάθου, με τρόπο σα να προσπαθούμε να κάνουμε δακτυλίδια καπνού.
Δεν έχω κάνει ποτέ μου δακτυλίδια καπνού, ούτε προτείνω να αρχίσετε το κάπνισμα. Προσπαθήστε όμως, αν θέλετε, με ανοικτό το στόμα στον καθρέφτη, να δείτε κατ’ αρχάς το σταφυλάκι να κινείται προς τα πάνω και εμπρός και στη συνέχεια με κινήσεις της γνάθου και της γλώσσας να ακούσετε το χαρακτηριστικό ¨κλικ¨ στις ευσταχιανές σας σάλπιγγες. Θα πρότεινα βέβαια, όλα αυτά να μην τα κάνετε παρουσία άλλων. Δε θέλουμε να βάλουμε τους αγαπημένους μας στη διαδικασία να αναρωτιούνται για την ψυχική μας υγεία.
8. Η μέθοδος Edmonds
Ο Carl Edmonds, Αυστραλός συγγραφέας, περιέγραψε μια μέθοδο που μοιάζει με την BTV (σύσπαση των μυών της μαλθακής υπερώας και της γλώσσας) σε συνδυασμό με κίνηση της γνάθου προς τα εμπρός και κάμψη του λαιμού με ή χωρίς Valsalva ή Frenzel.Όλα αυτά αποσκοπούν σε τάση του βλεννογόνου και των μυών γύρω από το στόμιο της ευσταχιανής σάλπιγγας προκειμένου να επιτευχθεί η διάνοιξή της.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να τα εφαρμόσουμε όλα αυτά, είναι να είμαστε ελεύθεροι από λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος και αλλεργική ρινίτιδα και να είμαστε καλά ενυδατωμένοι.
Αν μετά από όλο αυτό το ξεφύσημα δεν κατορθώσουμε να εξισώσουμε, τότε αναζητούμε τη λύση σε κάποιον ειδικό. Συχνά, μπροστά από μια ευσταχιανή που δυσλειτουργεί, υπάρχει ένα ρουθούνι που δεν αναπνέει σωστά λόγω ανατομικού (στραβό διάφραγμα, υπερτροφικές κόγχες, κρεατάκια) ή φλεγμονώδους προβλήματος (ρινίτιδες πάσης φύσεως, αλλεργία, πολύποδες ρινός, ιγμορίτιδες και λοιπές κολπίτιδες). Όλα αυτά τα προβλήματα, μπορούν εύκολα να διαγνωστούν σήμερα με τη βοήθεια των σύγχρονων ενδοσκοπίων και εξίσου εύκολα και ανώδυνα να θεραπευθούν με τη χρησιμοποίηση μοντέρνων χειρουργικών τεχνικών, που γυρνούν επιδεικτικά την πλάτη στις επώδυνες και βάρβαρες μεθόδους του παρελθόντος και διαλύουν οριστικά την τρομολαγνεία που συνόδευε τις αφηγήσεις των επεμβάσεων στην περιοχή.
πηγή:drlouloudis.gr
Από τις παραπάνω τεχνικές η frenzel είναι η προτιμότερη γιαυτό αναλύεται περεταίρω στη συνέχεια του άρθρου
ΤΕΧΝΙΚΗ FRENZEL
Μετάφραση από το αγγλικό κείμενο
Λεμοντζόγλου Μανόλης
Εκπ/κός Φυσικής Αγωγής
Υπεύθυνος Βιβλιοθήκης ΕΠΕΑΕΚ Γ/σίου Μαγούλας
by Eric Fattah, Copyright © 2001 efattah at interchange.ubc.ca
This document should be in electronic form at: http://www.ericfattah.com/equalizing.html
Feel free to distribute this document as long as it is not altered.
Disclaimer: All freediving and breath-hold activities should be done in the presence of an experienced partner
NOTE: This document concentrates on the frenzel technique to equalize the ears. However, the frenzel technique, and all advanced variations, can also be used to equalize a mask at great depth. To equalize a mask, simply perform the frenzel without plugging the nose.
Η Μητέρα Φύση, δεν είχε καθόλου στο νου της όταν μας έπλαθε, τα αεροπορικά ταξίδια και τις καταδύσεις στα άβαθα. Εάν το είχε σκεφθεί, σίγουρα θα είχε στείλει πίσω στα σχεδιαστήρια το πρωτότυπο μοντέλο μεσαίο αυτί-ευσταχιανή σάλπιγγα. Οι γρήγορες κάθετες μετακινήσεις, είναι επίτευγμα του ανθρώπου και η ενεργητική εξίσωση της μεγάλης μεταβολής της πιέσεως στις αεροφόρες κοιλότητες του σώματός μας είναι λίγο έξω από την φύση μας. Με τη χρήση προχωρημένων τεχνικών όμως, σχεδόν όλοι μπορούν να κάνουν την εξίσωση των αυτιών πολύ ευκολότερη. Για τις ευσταχιανές σάλπιγγες, την ανατομία και τα προβλήματά τους, έχουμε μιλήσει αναλυτικά σε προηγούμενα τεύχη του περιοδικού. Ας γνωρίσουμε σήμερα τις μεθόδους εξίσωσης της πίεσης στο μεσαίο αυτί μας.
1. Η μέθοδος Valsalva
Ο Antonio Valsalva, ήταν ο πρώτος που περιέγραψε στα 1704 μια διαδικασία για εξίσωση της πίεσης στο μέσο αυτί. Η μέθοδος έχει ως εξής: κλείνουμε τη μύτη μας με το δείκτη και τον αντίχειρα και εκπνέουμε αέρα από τον θώρακα. Τα μάγουλά μας δεν θα πρέπει να φουσκώνουν και η προσπάθεια να είναι γρήγορη και όχι πολύ έντονη. Ο αέρας που συμπιέζεται από την σύσπαση των εκπνευστικών μας μυών, μέσα από την ανοικτή γλωττίδα (= οι γνήσιες φωνητικές χορδές μας που βρίσκονται μέσα στο λάρυγγα) θα κατευθυνθεί δια των ευσταχιανών μας σαλπίγγων στο μεσαίο αυτί. Είναι η πιο απλή και η πιο διαδεδομένη τεχνική μεταξύ ελευθέρων και αυτόνομων δυτών και η πρώτη που θα καταφέρει να εφαρμόσει κάποιος που ξεκινά να ασχολείται με το αντικείμενο της κατάδυσης. Έχει όμως δύο βασικά μειονεκτήματα.
Το πρώτο είναι ότι η αύξηση της πίεσης του εκπνεομένου αέρα προκαλεί αύξηση της πίεσης του αίματος στις φλέβες και οίδημα στους ιστούς γύρω από την ευσταχιανή σάλπιγγα.
Το δεύτερο είναι πως η αυξημένη αυτή πίεση στο θώρακα ελαττώνει την φλεβική επαναφορά του αίματος στην καρδιά επηρεάζοντας την πίεση του αίματος και τον καρδιακό ρυθμό. Για τους λόγους αυτούς, αναζητήθηκαν από νωρίς εναλλακτικοί τρόποι εξίσωσης.
2. H μέθοδος Frenzel
Ο Herman Frenzel ήταν στρατιωτικός γιατρός, χειρουργός ΩΡΛ που παρακολουθούσε πιλότους της Luftwaffe κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Επινόησε την ομώνυμη τεχνική το 1932 και την δίδαξε στους πιλότους των βομβαρδιστικών Stukas, που εφαρμόζοντας κάθετη εφόρμηση πάνω στο στόχο για να κατευθύνουν με ακρίβεια τις τότε ¨χαζές¨ βόμβες τους, βίωναν ταχείες μεταβολές της βαρομετρικής πίεσης, αντίστοιχες με αυτές της κατάδυσης.
Η τεχνική βασίζεται σε κλείσιμο της γλωττίδας, των γνήσιων φωνητικών χορδών δηλαδή, όπως όταν πρόκειται να σηκώσουμε ένα βαρύ αντικείμενο. Ο δείκτης και ο αντίχειρας κλείνουν τη μύτη και κάνουμε προσπάθεια να βγάλουμε ένα λαρυγγικό ήχο που ακούγεται σαν ¨κχ¨ η΄ ¨νγκ¨. Με τον τρόπο αυτό, το πίσω τριτημόριο της γλώσσας σηκώνεται προς τα πάνω και πίσω, έλκοντας και τον λάρυγγα προς τα πάνω και ωθώντας αέρα σαν έμβολο προς τις ευσταχιανές σάλπιγγες. Για τον λόγο αυτό η μέθοδος λέγεται και “throat piston” ή στα ελληνικά λαρυγγικό έμβολο. Για να την εξασκήσουμε, αρκεί κατά την προσπάθεια να παρατηρούμε τα πλάγια των ρωθώνων μας να φουσκώνουν πάνω από τα δάκτυλά μας που κλείνουν την είσοδο της μύτης και να βλέπουμε το μήλο του Αδάμ στον λαιμό μας να ανεβοκατεβαίνει σαν έμβολο. Είναι η καλύτερη από τις μεθόδους εξίσωσης με πίεση αέρα, είναι εύκολη να επιτευχθεί με λίγη προπόνηση και δεν παρεμποδίζει την φλεβική επαναφορά του αίματος στην καρδιά.
3. Η μέθοδος Toynbee
Ο Joseph Toynbee, ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε, στα 1853, τον ήχο που ακούγεται στα αυτιά μας κατά την διάρκεια της κατάποσης, ως αποτέλεσμα της εισόδου αέρα στο μεσαίο αυτί, από την ευσταχιανή σάλπιγγα, που είχε περιγράψει πολύ νωρίτερα, στα 1574, ο Bartolomeo Eustachio.
Η μέθοδος που περιέγραψε ήταν απλή. Συνίστατο σε κλείσιμο των ρωθώνων με τα δάκτυλα κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Οι μύες της κατάποσης τραβούν και ανοίγουν το στόμιο της ευσταχιανής σάλπιγγας. Ταυτόχρονα, ο αέρας που συμπιέζεται από την άνοδο του λάρυγγα όταν καταπίνουμε δεν φεύγει από τα ρουθούνια μας, γιατί τα αποφράσσουμε με τα δάκτυλά μας, αλλά κατευθύνεται προς τις σάλπιγγες. Βέβαια, αυτή η μέθοδος κατάποσης αέρα, είναι δύσκολο να γίνει επαναλαμβανόμενα, ιδιαίτερα στον αρχάριο δύτη.
4. Η μέθοδος Lowry
Είναι ένας συνδυασμός των μεθόδων Valsalva και Toynbee. Κλείνουμε τη μύτη με τα δάκτυλα, εκπνέουμε αέρα από τον θώρακα και ταυτόχρονα καταπίνουμε. Είναι μια τεχνική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αν μόνη της η Valsalva δεν αποδίδει και κάποιοι δύτες την προτιμούν.
5. Η μέθοδος Twitch ή μέθοδος κλίσης της κεφαλής
Είναι μια ακόμα συνδυασμένη μέθοδος εξίσωσης με συμπίεση του αέρα. Συνδυάζει τη δοκιμασία Valsalva ή Frenzel, όχι πια με κατάποση, αλλά με απότομη κλίση της κεφαλής αριστερά-δεξιά, ούτως ώστε η τάση των μυών του φάρυγγα να διευκολύνει την διάνοιξη του στομίου της ευσταχιανής σάλπιγγας.
6. Η μέθοδος Beance Tubaire Voluntaire (BTV)
Η μέθοδος αυτή της εκούσιας διάνοιξης του στομίου της ευσταχιανής σάλπιγγας, αναπτύχθηκε το 1952 στο Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό. Είναι μια μέθοδος δύσκολη να διδαχθεί και από αυτούς που τη διδάσκονται μόνο το 30% μπορεί να την κατορθώσει με σταθερότητα και αξιοπιστία. Η τεχνική βασίζεται σε σύσπαση των μυών της μαλθακής υπερώας ( είναι η μαλακή μεμβράνη που βρίσκεται πίσω από τον ουρανίσκο μας και καταλήγει στη σταφυλή ) ενώ πιέζουμε την κάτω γνάθο προς τα εμπρός και κάτω με κλειστό το στόμα. Είναι όπως όταν προσπαθούμε να χασμουρηθούμε ευγενικά σε μια βαρετή εκδήλωση, χωρίς να γίνουμε αντιληπτοί. Όταν επιτυγχάνεται, ακούγεται το χαρακτηριστικό ¨κλικ¨ της διάνοιξης του στομίου των ευσταχιανών μας σαλπίγγων. Είναι μια μέθοδος που δεν απαιτεί κλείσιμο των ρωθώνων και έτσι δεν χαλάμε το υδροδυναμικό μας σχήμα κατά την κατάδυση αλλά και δεν απασχολούμε το χέρι μας. Εάν μας γίνει κτήμα, είναι μια θαυμάσια μέθοδος που μπορεί να βοηθήσει να έχουμε διαρκώς συσπασμένους τους αντίστοιχους μυς και η εξίσωση να γίνεται αυτόματα όσο κατεβαίνουμε ή επαναλαμβανόμενα και συνεχώς. Κάποιοι άνθρωποι μοιάζουν σα να έχουν γεννηθεί με αυτό το ταλέντο, αλλά για κάποιους άλλους είναι αποτέλεσμα συστηματικής προπόνησης.
7. Η μέθοδος Roydhouse
Η μέθοδος περιγράφηκε από τον Noel Roydhouse, έναν Νεοζηλανδό γιατρό και είναι παραλλαγή της BTV. Συνίσταται σε εκούσια σύσπαση των μυών της μαλθακής υπερώας με τρόπο ώστε η σταφυλή να έλκεται προς τα επάνω και εμπρός, πράγμα που μπορεί να το εξασκήσει κανείς μπροστά σε ένα καθρέφτη. Αν επιτευχθεί αυτό, έχουμε κερδίσει το 50% της μεθόδου. Το υπόλοιπο, συνίσταται σε σύσπαση των μυών της γλώσσας και της γνάθου, με τρόπο σα να προσπαθούμε να κάνουμε δακτυλίδια καπνού.
Δεν έχω κάνει ποτέ μου δακτυλίδια καπνού, ούτε προτείνω να αρχίσετε το κάπνισμα. Προσπαθήστε όμως, αν θέλετε, με ανοικτό το στόμα στον καθρέφτη, να δείτε κατ’ αρχάς το σταφυλάκι να κινείται προς τα πάνω και εμπρός και στη συνέχεια με κινήσεις της γνάθου και της γλώσσας να ακούσετε το χαρακτηριστικό ¨κλικ¨ στις ευσταχιανές σας σάλπιγγες. Θα πρότεινα βέβαια, όλα αυτά να μην τα κάνετε παρουσία άλλων. Δε θέλουμε να βάλουμε τους αγαπημένους μας στη διαδικασία να αναρωτιούνται για την ψυχική μας υγεία.
8. Η μέθοδος Edmonds
Ο Carl Edmonds, Αυστραλός συγγραφέας, περιέγραψε μια μέθοδο που μοιάζει με την BTV (σύσπαση των μυών της μαλθακής υπερώας και της γλώσσας) σε συνδυασμό με κίνηση της γνάθου προς τα εμπρός και κάμψη του λαιμού με ή χωρίς Valsalva ή Frenzel.Όλα αυτά αποσκοπούν σε τάση του βλεννογόνου και των μυών γύρω από το στόμιο της ευσταχιανής σάλπιγγας προκειμένου να επιτευχθεί η διάνοιξή της.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να τα εφαρμόσουμε όλα αυτά, είναι να είμαστε ελεύθεροι από λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος και αλλεργική ρινίτιδα και να είμαστε καλά ενυδατωμένοι.
Αν μετά από όλο αυτό το ξεφύσημα δεν κατορθώσουμε να εξισώσουμε, τότε αναζητούμε τη λύση σε κάποιον ειδικό. Συχνά, μπροστά από μια ευσταχιανή που δυσλειτουργεί, υπάρχει ένα ρουθούνι που δεν αναπνέει σωστά λόγω ανατομικού (στραβό διάφραγμα, υπερτροφικές κόγχες, κρεατάκια) ή φλεγμονώδους προβλήματος (ρινίτιδες πάσης φύσεως, αλλεργία, πολύποδες ρινός, ιγμορίτιδες και λοιπές κολπίτιδες). Όλα αυτά τα προβλήματα, μπορούν εύκολα να διαγνωστούν σήμερα με τη βοήθεια των σύγχρονων ενδοσκοπίων και εξίσου εύκολα και ανώδυνα να θεραπευθούν με τη χρησιμοποίηση μοντέρνων χειρουργικών τεχνικών, που γυρνούν επιδεικτικά την πλάτη στις επώδυνες και βάρβαρες μεθόδους του παρελθόντος και διαλύουν οριστικά την τρομολαγνεία που συνόδευε τις αφηγήσεις των επεμβάσεων στην περιοχή.
πηγή:drlouloudis.gr
Από τις παραπάνω τεχνικές η frenzel είναι η προτιμότερη γιαυτό αναλύεται περεταίρω στη συνέχεια του άρθρου
Μετάφραση από το αγγλικό κείμενο
Λεμοντζόγλου Μανόλης
Εκπ/κός Φυσικής Αγωγής
Υπεύθυνος Βιβλιοθήκης ΕΠΕΑΕΚ Γ/σίου Μαγούλας
by Eric Fattah, Copyright © 2001 efattah at interchange.ubc.ca
This document should be in electronic form at: http://www.ericfattah.com/equalizing.html
Feel free to distribute this document as long as it is not altered.
Disclaimer: All freediving and breath-hold activities should be done in the presence of an experienced partner
NOTE: This document concentrates on the frenzel technique to equalize the ears. However, the frenzel technique, and all advanced variations, can also be used to equalize a mask at great depth. To equalize a mask, simply perform the frenzel without plugging the nose.
Μέρος 1ο : Φυσιολογία Παρακάτω παρουσιάζεται σε προσθιο-οπίσθιο επίπεδο το ανθρώπινο κεφάλι:
· Η είσοδος που οδηγεί στους πνεύμονες καλείται τραχεία. Η είσοδος προς τη τραχεία, μπορεί να κλείσει ή να ανοίξει από την επιγλωττίδα
· Η είσοδος που οδηγεί προς στο στομάχι καλείται οισοφάγος. Αυτή η είσοδος μπορεί να είναι ανοιχτή ή κλειστή συνήθως είναι κλειστή εκτός της περίπτωσης της κατάποσης.
· Ο εισπνεόμενος ή ο εκπνεόμενος αέρας κατευθύνεται από την μαλακή υπερώα. Εάν η μαλακή υπερώα βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας (όπως παρουσιάζεται στο σχήμα), τότε ο αέρας μπορεί να ρέει από τη μύτη και το στόμα ελεύθερα.
· Εάν η μαλακή υπερώα ανυψωθεί, η ρινική κοιλότητα σφραγίζεται και ο αέρας μπορεί να ρεύσει μόνο μέσω του στόματος.
· Εάν η μαλακή υπερώα χαμηλώσει, το στόμα κλείνει και ο αέρας μπορεί να ρεύσει μόνο μέσω της μύτης.
· Το άνοιγμα των ευσταχιανών σαλπιγκών γίνεται στην ρινική κοιλότητα. Το «κλειδί» της εξίσωσης των αυτιών είναι η ώθηση ποσότητας αέρα προς τις ευσταχιανές σάλπιγκες.
Μέρος 2: Η τεχνική Frenzel σε δράση
Παρακάτω παρουσιάζεται το πώς εκτελείται η τεχνική Frenzel σε προσθιο-οπίσθιο επίπεδο του κεφαλιού.
Σπρώχνοντας τη γλώσσα προς τα πίσω και πάνω, η γλώσσα δρα σαν έμβολο, τότε ο εσωτερικός όγκος αέρα που βρίσκεται στο λαιμό μας συμπιέζεται. Ο αέρας πρέπει να πάει κάπου. Προσπαθεί να πάει στους πνεύμονες, αλλά η επιγλωττίδα είναι κλειστή. Προσπαθεί να πάει στο στομάχι, αλλά ο οισοφάγος είναι κλειστός. Προσπαθεί να βγει μέσω της μύτης, αλλά η μύτη είναι κλειστή από τα δάκτυλα που πιέζουν τα πλευρικά τοιχώματά της. Ο μόνος δρόμος που εναπομένει, είναι οι ευσταχιανές σάλπιγκες. Η πίεση του αέρα που εξωθείται προς τις ευσταχιανές σάλπιγκες περιορίζεται μόνο από τη δύναμη της γλώσσας. Η γλώσσα είναι απίστευτα ισχυρή. Η γλώσσα μπορεί να εξωθήσει τέτοια πίεση αέρα έτσι ώστε να σπάσουν τα τύμπανα των αυτιών.
Για να εκτελεστεί η τεχνική frenzel:
1. Κρατείστε τη μύτη σας.
2. Γεμίστε το στόμα σας με λίγο αέρα.
3. Κλείστε την επιγλωττίδα.
4. Κινήστε την μαλακή υπερώα σε ουδέτερη θέση.
5. Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα ως έμβολο και ωθήστε τον αέρα προς τα πίσω του λαιμού σας.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πώς να ελέγξουν την επιγλωττίδα ή τη μαλακή υπερώα, και το κυριότερο οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα σαν «έμβολο». Ο σκοπός αυτού του αρχείου είναι να περιγράψει βήμα βήμα τη διαδικασία της εκμάθησης αυτής της τεχνικής. Εάν το κάθε βήμα είναι επιτυχές τότε να είστε σίγουροι, πως θα καταφέρετε να εκτελέσετε σωστά την τεχνική frenzel.
Τα βήματα εκμάθησης είναι τα παρακάτω:
1. Μάθετε να γεμίζετε το στόμα σας με αέρα
2. Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα σας
3. Μάθετε να ελέγχετε τη μαλακή υπερώα
4. Μάθετε να εφαρμόζετε το «φράξιμο της γλώσσας»
5. Μάθετε να χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σας σαν ένα «έμβολο»
6. Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα και τη μαλακή υπερώα ανεξάρτητα
7. Δοκιμάστε τα όλα μαζί
8. Δοκιμάστε τα μέσα στο νερό
9. Μάθετε τις προχωρημένες παραλλαγές
Μέρος 2ο: Η τεχνική Frenzel στην πράξη
ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ
Βήμα 1: Μάθετε να γεμίζετε το στόμα σας με αέρα
Γεμίστε τα μαγουλά σας με αέρα σαν ένα μπαλόνι, και κρατείστε τον αέρα για λίγα δευτερόλεπτα. Έπειτα, σπρώξτε τον αέρα με τα μαγουλά σας προς τους πνεύμονές σας. Επαναλάβατε αρκετές φορές έως ότου να το εκτελείτε με άνεση.
Για να κάνετε ένα «πλήρες φούσκωμα στα μάγουλα», γεμίστε τα μαγουλά σας με αέρα έως ότου να αισθανθείτε ότι θα σκάσουν.
Για να κάνετε ένα «μέσο φούσκωμα στα μάγουλα», γεμίστε τα μάγουλά σας με αέρα έως ότου να αισθανθείτε ότι διογκώνονται.
Όταν πω «γεμίστε τα μαγουλά σας με λίγο αέρα», θα εννοώ κάντε ένα «μέσο φούσκωμα στα μάγουλα»
Βήμα 2: Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα σας
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα σας:
Μέθοδος 1: Γαργάρες με νερό
1. Βάλτε λίγη ποσότητα νερού στο στόμα σας.
2. Γύρτε το κεφάλι σας προς τα πίσω, αλλά μην καταπιείτε το νερό προσπαθήστε να το συγκρατήσετε στο λαιμό.
3. Το νερό δεν εισέρχεται στον οισοφάγο σας γιατί έχετε κλείσει την επιγλωττίδα σας.
Μέθοδος 2: Σταματώντας τον εξερχόμενο αέρα
1. ανοίξτε το στόμα σας και κρατήστε το αρκετά ανοικτό.
2. εκπνεύστε αλλά μην επιτρέψετε στον αέρα να βγει από το λαιμό σας.
3. με άλλα λόγια, «κλείστε το λαιμό σας» και προσπάθησε να εκπνεύσετε με κλεισμένο τον λαιμό
4. Ο αέρας δεν μπορεί να εξέλθει διότι φράζεται από την επιγλωττίδα ή οποία είναι σε κλειστή θέση
Μέθοδος 3: Σταματώντας τον εισερχόμενο αέρα
1. ανοίξτε το στόμα σας και κρατήστε το αρκετά ανοικτό.
2. εισπνέετε αλλά μην επιτρέψετε στον αέρα να μπει από το λαιμό σας.
3. με άλλα λόγια, «κλείστε το λαιμό σας» και προσπαθήστε να εισπνεύσετε με κλεισμένο τον λαιμό
4. Ο αέρας δεν μπορεί να εισέλθει διότι φράζεται από την επιγλωττίδα ή οποία είναι σε κλειστή θέση
Μέθοδος 4: «Μουσική» επιγλωττίδα
1. όπως στη μέθοδο 2, προσπαθήστε να εκπνεύσετε. Συνεχίστε να εφαρμόζετε την πίεση με την επιγλωττίδα σας.
2. στιγμιαία επιτρέψτε να βγει μια μικρή ποσότητα αέρα και αμέσως ξανακλείστε την επιγλωττίδα σας. Αυτό θα σας φανεί αστείο εξαιτίας του ιδιόμορφου ήχου που θα ακουστεί.
3. προσπαθήστε όσο γρήγορα γίνεται να βγάλετε μικρές ποσότητες αέρα και αμέσως να εφαρμόζετε κλείσιμο της επιγλωττίδας συνεχόμενα
4. με αυτή την μέθοδο οι μυς μαθαίνουν να ελέγχουν την επιγλωττίδα.
Μέθοδος 5: «Μουσική» επιγλωττίδα κατά την εισπνοή
Όπως στην μέθοδο 4, αλλά τώρα αναστρέψτε τη ροή του αέρα αντί για εκπνοή εφαρμόστε τη σε εισπνοή.
Συνεχίστε να εκτελείτε τις μεθόδους 4 & 5 έως ότου να μάθετε να ελέγχετε καλά την επιγλωττίδα σας.
Βήμα 3: Μάθετε να ελέγχετε την μαλακή υπερώα
1. Κλείστε το στόμα σας.
2. Εισπνεύσατε από τη μύτη σας.
3. Εκπνεύστε από τη μύτη σας.
4. Εισπνεύσατε από τη μύτη σας.
5. Ανοίξτε το στόμα σας.
6. Εκπνεύστε ΜΟΝΟ από τη μύτη σας , ΠΡΟΣΕΞΤΕ να μη βγάλετε αέρα καθόλου από το στόμα σας.
7. Εισπνεύσατε ΜΟΝΟ από τη μύτη σας, ΠΡΟΣΕΞΤΕ να μην πάρετε αέρα καθόλου από το στόμα σας.
8. Προσπαθήστε να εκτελείτε την αναπνοή σας μόνο από τη μύτη ενώ κρατάτε το στόμα σας ανοιχτό!
9. Τώρα, αναπνεύστε ΜΟΝΟ από το στόμα σας, χωρίς να εμπλέκεται στην αναπνοή η μύτη σας
10. Όταν αισθανθείτε ότι μπορείτε να αναπνέετε χρησιμοποιώντας το στόμα σας ή τη μύτη σας κρατώντας το στόμα ανοιχτό τότε μπορείτε να προχωρήσετε στο επόμενο βήμα
11. Εισπνεύσατε βαθιά
12. Ανοίξτε και κρατείστε το στόμα αρκετά ανοιχτό
13. Ξεκινήστε να εκπνέετε ΑΡΓΑ μέσω του ΣΤΟΜΑΤΟΣ μόνο
14. ενώ εκπνέετε, κρατώντας το στόμα ΑΡΚΕΤΑ ΑΝΟΙΧΤΟ, εκπνεύστε τώρα από τη ΜΥΤΗ ΜΟΝΟ
15. συνεχίζετε να εκπνέετε από τη μύτη (14), κρατώντας το στόμα ΑΡΚΕΤΑ ΑΝΟΙΧΤΟ, εκπνεύστε τώρα από το ΣΤΟΜΑ ΜΟΝΟ
16. προσπαθήστε τώρα να εκπνέετε αργά μεταφέροντας την εκπνοή πότε από το στόμα και πότε από τη μύτη. Είναι σημαντικό να κρατάτε το ρυθμό της αργής εκπνοής ενώ γρήγορα να εναλλάσσετε τις δύο αεροφόρες οδούς.
17. κάντε το ίδιο με το 16 κρατώντας το στόμα αρκετά ανοιχτό - αλλά τώρα με εισπνοή
18. Καθώς εναλλάσσετε μεταξύ των δύο αεροφόρων οδών (εισπνέοντας) θα αισθανθείτε κάτι να κινείται στο πάνω μέρος του λαιμού σας. Αυτή είναι η μαλακή υπερώα. Ανυψώνετε την μαλακή υπερώα και αναπνέετε από το στόμα, χαμηλώνετε την μαλακή υπερώα και αναπνέετε από τη μύτη.
19. Επαναλάβατε τις παραπάνω ασκήσεις έως ότου να μπορείτε να ελέγχετε την κίνηση της μαλακής υπερώας.
20. Όταν εκπνέετε ταυτόχρονα από τη μύτη και το στόμα η θέση της μαλακής υπερώας είναι στην ουδέτερη θέση (ούτε πάνω αλλά ούτε και κάτω)
Βήμα 4: Μάθετε να εφαρμόζετε το «φράξιμο της γλώσσας»
Τώρα πρέπει να μάθετε να σταματάτε τη ροή του αέρα μόνο με τη γλώσσα
1. ξεκινήστε να εκπνέετε μόνο από το στόμα.
2. σταματήστε την εκπνοή κλείνοντας το στόμα.
3. εισπνεύσατε και ξεκινήστε πάλι να εκπνέετε από το στόμα.
4. σταματήστε την εκπνοή, κλείνοντας την επιγλωττίδα.
5. ήδη γνωρίζετε δύο τρόπους για να σταματάτε την εκπνοή σας, είτε με την επιγλωττίδα είτε με το στόμα.
6. τώρα πρέπει να μάθετε τον τρίτο τρόπο.
7. εισπνεύσατε και εκπνεύστε αργά μέσω του στόματος, πέστε το γράμμα «θ» όπως θέατρο
8. κρατείστε τη γλώσσα σε αυτή τη θέση, ακολούθως ακουμπήστε με τη γλώσσα το πάνω μέρος του στόματος (ουρανίσκος αλλιώς σκληρή υπερώα) στο πίσω μέρος των μπροστινών άνω δοντιών (άνω γνάθος)
9. προσπαθήστε να σταματήσετε την έξοδο του αέρα με τη γλώσσα. Επαναλαμβάνω η γλώσσα έρχεται σε επαφή με τον ουρανίσκο στο πίσω μέρος των πάνω δοντιών (άνω γνάθος)
10. επαναλάβατε τα προηγούμενα έως ότου να σταματάτε την εκπνοή σας με τη γλώσσα.
11. σιγουρευτείτε ότι δεν σταματάτε την εκπνοή με την επιγλωττίδα ή το στόμα. Τα χείλια θα πρέπει να παραμείνουν ΑΝΟΙΧΤΑ ενώ τα δόντια τα φράζει η γλώσσα που έχει κολλήσει στο πάνω μέρος (μη ξεχνάς το κόλπο με το «θ»)
12. Το σημείο που η γλώσσα φράζει την έξοδο του αέρα είναι αυτό που αποκαλούμε ως «φράξιμο της γλώσσας»
Βήμα 5: Μάθε να χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σαν ένα «έμβολο»
1. εάν δεν ξέρετε να πώς να «γεμίζετε» (ειδικός όρος) τους πνεύμονες σας, πηγαίνετε στην παραπομπή Α
2. όταν μπορείτε να «γεμίζετε» τους πνεύμονες σας εύκολα και ήρεμα τότε και μόνο τότε προχωρήστε στην επόμενη άσκηση
3. βρέστε ένα αναπνευστήρα
4. βάλτε τον αναπνευστήρα στο στόμα σας
5. «πιάστε» τη μύτη σας
6. «γεμίστε» τους πνεύμονες σας μέσω του αναπνευστήρα
7. εδώ δεν μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα μάγουλα (λόγω αναπνευστήρα) πρέπει να χρησιμοποιήσετε τη γλώσσα σας
8. με άλλα λόγια αναρροφείστε αέρα μέσω του αναπνευστήρα έπειτα εφαρμόστε το «φράξιμο της γλώσσας», ανυψώστε τη γλώσσα σας προς τα πίσω έτσι ώστε να ωθήσετε αέρα προς το λαιμό και τους πνεύμονες σας.
9. όταν γίνει αυτό οι πλευρές της γλώσσας σας ακουμπούν στο εσωτερικό των δοντιών της άνω γνάθου (άνω σιαγόνας) σφραγίζοντας την περιοχή και δεν είναι δυνατόν να εξέλθει ο αέρας από το στόμα σας.
10. όταν το επιτύχετε θα έχετε μάθει πώς να χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σας σαν ένα «έμβολο»
Βήμα 6: Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα και την μαλακή υπερώα ανεξάρτητα
Δυστυχώς, η επιγλωττίδα και η μαλακή υπερώα «συνδέονται» με την ίδια ευαισθησία που «συνδέονται» τα δύο αυτιά μας. Είναι δύσκολο να κουνήσεις το ένα αυτί χωρίς να κουνηθεί και το άλλο. Είναι δύσκολο να κινήσεις το ένα φρύδι χωρίς να επηρεάσεις και το άλλο. Βέβαια αν το πετύχεις τότε θα έχεις πετύχει την ανεξαρτησία του κάθε μυ που συνδέεται με το κάθε φρύδι. Είναι δύσκολο λοιπόν αλλά όχι ακατόρθωτο. Έτσι λοιπόν συνδέεται η επιγλωττίδα με τη μαλακή υπερώα. Όταν κλείνεις την επιγλωττίδα αυτόματα ανυψώνεις και την μαλακή υπερώα, πρέπει όμως να μάθεις να κλείνεις την επιγλωττίδα κρατώντας τη μαλακή υπερώα σε ουδέτερη θέση. Είναι δύσκολο και θέλει χρόνο να μαθευτεί και είναι συχνά το δυσκολότερο μέρος της τεχνικής
1. τοποθετήστε το δείκτη και τον αντίχειρα σας στα ρουθούνια σας έτσι ώστε η μύτη σας να είναι κλειστή.
2. κατά την εκπνοή θα πρέπει να αισθάνεστε στα ρουθούνια σας κάτι σαν «κάψιμο»
3. γεμίστε τα μάγουλά σας με αέρα έως ότου να αισθανθείτε ότι θα «εκραγούν»
4. κλείστε την επιγλωττίδα σας
5. προσπαθήστε να συμπιέσετε τα μαγουλά σας και ωθήστε το αέρα προς τη ΜΥΤΗ σας
6. θα πρέπει να αισθανθείτε την πίεση του αέρα στο δείκτη και τον αντίχειρα σας και τα ρουθούνια σας θα πρέπει να έχουν αίσθηση «καψίματος»
7. Εάν δεν υπάρχει πίεση αέρα και τα ρουθούνια δεν έχουν την αίσθηση «καψίματος», ο αέρας κατευθύνθηκε στους πνεύμονες σας διότι η επιγλωττίδα δεν είχε κλείσει σωστά.
8. Εάν ο αέρας δεν πάει πουθενά τότε έχει ανυψωθεί η μαλακή υπερώα και εμπόδισε την είσοδο στην ρινική κοιλότητα (ο αέρας ΕΓΚΛΩΒΙΣΤΗΚΕ στην στοματική κοιλότητα) σε αυτήν την περίπτωση επαναλάβετε τις ασκήσεις ελέγχου της μαλακής υπερώας.
9. Επαναλάβατε αυτό το παραπάνω βήμα, προσέχοντας την μαλακή υπερώα να βρίσκεται σε ΟΥΔΕΤΕΡΗ ΘΕΣΗ! Ο μόνος τρόπος για να περάσει ο αέρας στη ρινική κοιλότητα είναι η ουδέτερη θέση της μαλακής υπερώας.
10. Εάν ακόμη δυσκολεύεστε να ελέγχετε την παραπάνω άσκηση, ακολουθείστε το παρακάτω:
11. Για μια ακόμη φορά κρατείστε τη μύτη σας προσεκτικά
12. Εκπνεύστε στο στόμα σας περίπου στο 90% της χωρητικότητας του.
13. Κλείστε τα μαγουλά σας και εκπνεύστε το υπόλοιπο 10% του εναπομείναντος αέρα στο στόμα σας έτσι ώστε να αισθάνεστε ότι θα «εκραγούν»
14. Κλείστε την επιγλωττίδα
15. Τώρα οι πνεύμονες σας θα πρέπει να είναι εντελώς άδειοι από αέρα και τα μαγουλά σας έτοιμα να «σκάσουν». Ο αέρας είναι εγκλωβισμένος στο στόμα σας επειδή η επιγλωττίδα είναι κλειστή.
16. Τώρα, εισπνεύσατε ενάντια στο κλειστό λαιμό σας. Φυσικά κανένας αέρας δεν θα εισχωρήσει στους πνεύμονές σας επειδή η επιγλωττίδα είναι κλειστή. Αντίθετα δημιουργείτε ένα δυσάρεστο κενό στους πνεύμονες σας.
17. Διατηρήστε το κενό των πνευμόνων σας. Προσπαθήστε τώρα να συμπιέσετε τα μαγουλά σας και ωθήστε τον αέρα προς τη μύτη σας. Συγκεντρωθείτε στη μαλακή υπερώα. Κρατήστε στην ουδέτερη θέση χαλαρά. Εάν το πετύχετε ο αέρας θα «ορμήσει» στα ρουθούνια σας, μην τον αφήσετε να φύγει προς τους πνεύμονες σας.
18. Συνεχίστε τις παραπάνω ασκήσεις έως ότου μπορείτε να τις εκτελέσετε σωστά.
Βήμα 7: Δοκιμάστε τα όλα μαζί
1. κλείστε τη μύτη σας
2. γεμίστε «τα μαγουλά σας με λίγο αέρα»* (όρος που είχε προαναφερθεί στην αρχή του άρθρου)
3. κλείστε την επιγλωττίδα σας και κρατήστε τη μαλακή υπερώα σε ουδέτερη θέση, όπως μάθατε.
4. εφαρμόστε το «φράξιμο της γλώσσας» και ωθήστε το αέρα προς τα πίσω στο λαιμό σας. Ο αέρας δεν εισέρχεται στους πνεύμονες γιατί η επιγλωττίδα είναι κλειστή, ούτε εξέρχεται από τη μύτη διότι είναι κλειστή με τα δάκτυλα σας, οπότε κατευθύνεται στο άνω μέρος της ρινικής κοιλότητας και ωθείται προς τις ευσταχιανές σάλπιγγες οι οποίες θα ανοίξουν με ένα χαρακτηριστικό στιγμιαίο «κλικ» (στην ορολογία καλείται σωστότερα ως «pop»)
5. Μόλις ακουστεί το «κλικ» από τις ευσταχιανές σας σάλπιγγες, μπορείτε να συνεχίσετε να εφαρμόζετε την πίεση με τη γλώσσα σας αλλά εδώ θα σπρώξετε τα τύμπανα των αυτιών σας προς τα έξω (οι μεμβράνες των τύμπανων θα κινηθούν προς τα έξω με κοίλο σχήμα) ΠΡΟΣΕΞΤΕ μην το παρακάνετε και δημιουργήσετε τραυματισμό στα τύμπανα των αυτιών σας.
Εξασκηθείτε στην τεχνική Frenzel έξω από το νερό έτσι ώστε να ακούτε σχετικά εύκολα τα χαρακτηριστικά «κλικ» στα αυτιά σας.
Βήμα 8: Δοκιμάστε μέσα στο νερό
1. Πηγαίνετε σε μια πισίνα με ελάχιστο βάθος τα 3 μέτρα
2. κατεβείτε λίγο περισσότερο από τα 3 μέτρα σε κάθετη θέση χωρίς να εξισώσετε. Τα αυτιά σας θα πρέπει ελαφρώς να πονέσουν
3. τώρα κλείστε τη μύτη σας και ΕΞΙΣΩΣΤΕ ! θα πρέπει να ακούσετε ένα στιγμιαίο «κλικ».
4. συνεχίστε να εφαρμόζετε πίεση με τη γλώσσα σας έως ότου αισθανθείτε τα αυτιά σας να πιέζονται προς τα έξω (φάση όπου οι τυμπανικές μεμβράνες γίνονται κοίλες)
5. προσπαθήστε να επαναλάβετε τα ίδια σε θάλασσα ή σε λίμνη
Παραπομπή Α: Πώς να γεμίζετε τους πνεύμονες σας
1. κλείστε το στόμα σας
2. εκπνεύστε ενάντια στη κλειστή μύτη σας, γεμίζοντας με αέρα τα μαγουλά σας.
3. συμπιέστε τα μαγουλά σας και ωθήστε τον αέρα πίσω στους πνεύμονές σας.
4. επαναλάβετε τα 1-3 ξανά και ξανά έως ότου γεμίζετε τα μαγουλά σας και ωθείτε τον αέρα πίσω στους πνεύμονες σας ήρεμα.
5. βρέστε ένα καλαμάκι
6. βάλτε το καλαμάκι στο στόμα σας
7. ρουφήξτε αέρα μέσω του καλαμακιού
8. εισπνεύσατε μέσω του καλαμακιού
9. Σημειώστε τη διαφορά ανάμεσα στο ρούφηγμα και την εισπνοή
10. εισπνεύσατε το μέγιστο μέσω του καλαμακιού
11. ρουφήξτε αέρα μέσω του καλαμακιού στο στόμα σας.
12. βγάλτε το καλαμάκι έξω από το στόμα σας.
13. χρησιμοποιήστε τα μάγουλά σας για να ωθήσετε τον αέρα στους πνεύμονές σας
14. ρουφήξτε αέρα στα μάγουλά σας χωρίς το καλαμάκι.
15. χρησιμοποιήστε τα μαγουλά σας για να ωθήσετε τον αέρα στους πνεύμονές σας (μη καταπιείτε τον αέρα στο στομάχι σας).
2nd edition ------------------>>>>>
· Η είσοδος που οδηγεί στους πνεύμονες καλείται τραχεία. Η είσοδος προς τη τραχεία, μπορεί να κλείσει ή να ανοίξει από την επιγλωττίδα
· Η είσοδος που οδηγεί προς στο στομάχι καλείται οισοφάγος. Αυτή η είσοδος μπορεί να είναι ανοιχτή ή κλειστή συνήθως είναι κλειστή εκτός της περίπτωσης της κατάποσης.
· Ο εισπνεόμενος ή ο εκπνεόμενος αέρας κατευθύνεται από την μαλακή υπερώα. Εάν η μαλακή υπερώα βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας (όπως παρουσιάζεται στο σχήμα), τότε ο αέρας μπορεί να ρέει από τη μύτη και το στόμα ελεύθερα.
· Εάν η μαλακή υπερώα ανυψωθεί, η ρινική κοιλότητα σφραγίζεται και ο αέρας μπορεί να ρεύσει μόνο μέσω του στόματος.
· Εάν η μαλακή υπερώα χαμηλώσει, το στόμα κλείνει και ο αέρας μπορεί να ρεύσει μόνο μέσω της μύτης.
· Το άνοιγμα των ευσταχιανών σαλπιγκών γίνεται στην ρινική κοιλότητα. Το «κλειδί» της εξίσωσης των αυτιών είναι η ώθηση ποσότητας αέρα προς τις ευσταχιανές σάλπιγκες.
Μέρος 2: Η τεχνική Frenzel σε δράση
Παρακάτω παρουσιάζεται το πώς εκτελείται η τεχνική Frenzel σε προσθιο-οπίσθιο επίπεδο του κεφαλιού.
Σπρώχνοντας τη γλώσσα προς τα πίσω και πάνω, η γλώσσα δρα σαν έμβολο, τότε ο εσωτερικός όγκος αέρα που βρίσκεται στο λαιμό μας συμπιέζεται. Ο αέρας πρέπει να πάει κάπου. Προσπαθεί να πάει στους πνεύμονες, αλλά η επιγλωττίδα είναι κλειστή. Προσπαθεί να πάει στο στομάχι, αλλά ο οισοφάγος είναι κλειστός. Προσπαθεί να βγει μέσω της μύτης, αλλά η μύτη είναι κλειστή από τα δάκτυλα που πιέζουν τα πλευρικά τοιχώματά της. Ο μόνος δρόμος που εναπομένει, είναι οι ευσταχιανές σάλπιγκες. Η πίεση του αέρα που εξωθείται προς τις ευσταχιανές σάλπιγκες περιορίζεται μόνο από τη δύναμη της γλώσσας. Η γλώσσα είναι απίστευτα ισχυρή. Η γλώσσα μπορεί να εξωθήσει τέτοια πίεση αέρα έτσι ώστε να σπάσουν τα τύμπανα των αυτιών.
Για να εκτελεστεί η τεχνική frenzel:
1. Κρατείστε τη μύτη σας.
2. Γεμίστε το στόμα σας με λίγο αέρα.
3. Κλείστε την επιγλωττίδα.
4. Κινήστε την μαλακή υπερώα σε ουδέτερη θέση.
5. Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα ως έμβολο και ωθήστε τον αέρα προς τα πίσω του λαιμού σας.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πώς να ελέγξουν την επιγλωττίδα ή τη μαλακή υπερώα, και το κυριότερο οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα σαν «έμβολο». Ο σκοπός αυτού του αρχείου είναι να περιγράψει βήμα βήμα τη διαδικασία της εκμάθησης αυτής της τεχνικής. Εάν το κάθε βήμα είναι επιτυχές τότε να είστε σίγουροι, πως θα καταφέρετε να εκτελέσετε σωστά την τεχνική frenzel.
Τα βήματα εκμάθησης είναι τα παρακάτω:
1. Μάθετε να γεμίζετε το στόμα σας με αέρα
2. Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα σας
3. Μάθετε να ελέγχετε τη μαλακή υπερώα
4. Μάθετε να εφαρμόζετε το «φράξιμο της γλώσσας»
5. Μάθετε να χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σας σαν ένα «έμβολο»
6. Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα και τη μαλακή υπερώα ανεξάρτητα
7. Δοκιμάστε τα όλα μαζί
8. Δοκιμάστε τα μέσα στο νερό
9. Μάθετε τις προχωρημένες παραλλαγές
Μέρος 2ο: Η τεχνική Frenzel στην πράξη
ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ
Βήμα 1: Μάθετε να γεμίζετε το στόμα σας με αέρα
Γεμίστε τα μαγουλά σας με αέρα σαν ένα μπαλόνι, και κρατείστε τον αέρα για λίγα δευτερόλεπτα. Έπειτα, σπρώξτε τον αέρα με τα μαγουλά σας προς τους πνεύμονές σας. Επαναλάβατε αρκετές φορές έως ότου να το εκτελείτε με άνεση.
Για να κάνετε ένα «πλήρες φούσκωμα στα μάγουλα», γεμίστε τα μαγουλά σας με αέρα έως ότου να αισθανθείτε ότι θα σκάσουν.
Για να κάνετε ένα «μέσο φούσκωμα στα μάγουλα», γεμίστε τα μάγουλά σας με αέρα έως ότου να αισθανθείτε ότι διογκώνονται.
Όταν πω «γεμίστε τα μαγουλά σας με λίγο αέρα», θα εννοώ κάντε ένα «μέσο φούσκωμα στα μάγουλα»
Βήμα 2: Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα σας
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα σας:
Μέθοδος 1: Γαργάρες με νερό
1. Βάλτε λίγη ποσότητα νερού στο στόμα σας.
2. Γύρτε το κεφάλι σας προς τα πίσω, αλλά μην καταπιείτε το νερό προσπαθήστε να το συγκρατήσετε στο λαιμό.
3. Το νερό δεν εισέρχεται στον οισοφάγο σας γιατί έχετε κλείσει την επιγλωττίδα σας.
Μέθοδος 2: Σταματώντας τον εξερχόμενο αέρα
1. ανοίξτε το στόμα σας και κρατήστε το αρκετά ανοικτό.
2. εκπνεύστε αλλά μην επιτρέψετε στον αέρα να βγει από το λαιμό σας.
3. με άλλα λόγια, «κλείστε το λαιμό σας» και προσπάθησε να εκπνεύσετε με κλεισμένο τον λαιμό
4. Ο αέρας δεν μπορεί να εξέλθει διότι φράζεται από την επιγλωττίδα ή οποία είναι σε κλειστή θέση
Μέθοδος 3: Σταματώντας τον εισερχόμενο αέρα
1. ανοίξτε το στόμα σας και κρατήστε το αρκετά ανοικτό.
2. εισπνέετε αλλά μην επιτρέψετε στον αέρα να μπει από το λαιμό σας.
3. με άλλα λόγια, «κλείστε το λαιμό σας» και προσπαθήστε να εισπνεύσετε με κλεισμένο τον λαιμό
4. Ο αέρας δεν μπορεί να εισέλθει διότι φράζεται από την επιγλωττίδα ή οποία είναι σε κλειστή θέση
Μέθοδος 4: «Μουσική» επιγλωττίδα
1. όπως στη μέθοδο 2, προσπαθήστε να εκπνεύσετε. Συνεχίστε να εφαρμόζετε την πίεση με την επιγλωττίδα σας.
2. στιγμιαία επιτρέψτε να βγει μια μικρή ποσότητα αέρα και αμέσως ξανακλείστε την επιγλωττίδα σας. Αυτό θα σας φανεί αστείο εξαιτίας του ιδιόμορφου ήχου που θα ακουστεί.
3. προσπαθήστε όσο γρήγορα γίνεται να βγάλετε μικρές ποσότητες αέρα και αμέσως να εφαρμόζετε κλείσιμο της επιγλωττίδας συνεχόμενα
4. με αυτή την μέθοδο οι μυς μαθαίνουν να ελέγχουν την επιγλωττίδα.
Μέθοδος 5: «Μουσική» επιγλωττίδα κατά την εισπνοή
Όπως στην μέθοδο 4, αλλά τώρα αναστρέψτε τη ροή του αέρα αντί για εκπνοή εφαρμόστε τη σε εισπνοή.
Συνεχίστε να εκτελείτε τις μεθόδους 4 & 5 έως ότου να μάθετε να ελέγχετε καλά την επιγλωττίδα σας.
Βήμα 3: Μάθετε να ελέγχετε την μαλακή υπερώα
1. Κλείστε το στόμα σας.
2. Εισπνεύσατε από τη μύτη σας.
3. Εκπνεύστε από τη μύτη σας.
4. Εισπνεύσατε από τη μύτη σας.
5. Ανοίξτε το στόμα σας.
6. Εκπνεύστε ΜΟΝΟ από τη μύτη σας , ΠΡΟΣΕΞΤΕ να μη βγάλετε αέρα καθόλου από το στόμα σας.
7. Εισπνεύσατε ΜΟΝΟ από τη μύτη σας, ΠΡΟΣΕΞΤΕ να μην πάρετε αέρα καθόλου από το στόμα σας.
8. Προσπαθήστε να εκτελείτε την αναπνοή σας μόνο από τη μύτη ενώ κρατάτε το στόμα σας ανοιχτό!
9. Τώρα, αναπνεύστε ΜΟΝΟ από το στόμα σας, χωρίς να εμπλέκεται στην αναπνοή η μύτη σας
10. Όταν αισθανθείτε ότι μπορείτε να αναπνέετε χρησιμοποιώντας το στόμα σας ή τη μύτη σας κρατώντας το στόμα ανοιχτό τότε μπορείτε να προχωρήσετε στο επόμενο βήμα
11. Εισπνεύσατε βαθιά
12. Ανοίξτε και κρατείστε το στόμα αρκετά ανοιχτό
13. Ξεκινήστε να εκπνέετε ΑΡΓΑ μέσω του ΣΤΟΜΑΤΟΣ μόνο
14. ενώ εκπνέετε, κρατώντας το στόμα ΑΡΚΕΤΑ ΑΝΟΙΧΤΟ, εκπνεύστε τώρα από τη ΜΥΤΗ ΜΟΝΟ
15. συνεχίζετε να εκπνέετε από τη μύτη (14), κρατώντας το στόμα ΑΡΚΕΤΑ ΑΝΟΙΧΤΟ, εκπνεύστε τώρα από το ΣΤΟΜΑ ΜΟΝΟ
16. προσπαθήστε τώρα να εκπνέετε αργά μεταφέροντας την εκπνοή πότε από το στόμα και πότε από τη μύτη. Είναι σημαντικό να κρατάτε το ρυθμό της αργής εκπνοής ενώ γρήγορα να εναλλάσσετε τις δύο αεροφόρες οδούς.
17. κάντε το ίδιο με το 16 κρατώντας το στόμα αρκετά ανοιχτό - αλλά τώρα με εισπνοή
18. Καθώς εναλλάσσετε μεταξύ των δύο αεροφόρων οδών (εισπνέοντας) θα αισθανθείτε κάτι να κινείται στο πάνω μέρος του λαιμού σας. Αυτή είναι η μαλακή υπερώα. Ανυψώνετε την μαλακή υπερώα και αναπνέετε από το στόμα, χαμηλώνετε την μαλακή υπερώα και αναπνέετε από τη μύτη.
19. Επαναλάβατε τις παραπάνω ασκήσεις έως ότου να μπορείτε να ελέγχετε την κίνηση της μαλακής υπερώας.
20. Όταν εκπνέετε ταυτόχρονα από τη μύτη και το στόμα η θέση της μαλακής υπερώας είναι στην ουδέτερη θέση (ούτε πάνω αλλά ούτε και κάτω)
Βήμα 4: Μάθετε να εφαρμόζετε το «φράξιμο της γλώσσας»
Τώρα πρέπει να μάθετε να σταματάτε τη ροή του αέρα μόνο με τη γλώσσα
1. ξεκινήστε να εκπνέετε μόνο από το στόμα.
2. σταματήστε την εκπνοή κλείνοντας το στόμα.
3. εισπνεύσατε και ξεκινήστε πάλι να εκπνέετε από το στόμα.
4. σταματήστε την εκπνοή, κλείνοντας την επιγλωττίδα.
5. ήδη γνωρίζετε δύο τρόπους για να σταματάτε την εκπνοή σας, είτε με την επιγλωττίδα είτε με το στόμα.
6. τώρα πρέπει να μάθετε τον τρίτο τρόπο.
7. εισπνεύσατε και εκπνεύστε αργά μέσω του στόματος, πέστε το γράμμα «θ» όπως θέατρο
8. κρατείστε τη γλώσσα σε αυτή τη θέση, ακολούθως ακουμπήστε με τη γλώσσα το πάνω μέρος του στόματος (ουρανίσκος αλλιώς σκληρή υπερώα) στο πίσω μέρος των μπροστινών άνω δοντιών (άνω γνάθος)
9. προσπαθήστε να σταματήσετε την έξοδο του αέρα με τη γλώσσα. Επαναλαμβάνω η γλώσσα έρχεται σε επαφή με τον ουρανίσκο στο πίσω μέρος των πάνω δοντιών (άνω γνάθος)
10. επαναλάβατε τα προηγούμενα έως ότου να σταματάτε την εκπνοή σας με τη γλώσσα.
11. σιγουρευτείτε ότι δεν σταματάτε την εκπνοή με την επιγλωττίδα ή το στόμα. Τα χείλια θα πρέπει να παραμείνουν ΑΝΟΙΧΤΑ ενώ τα δόντια τα φράζει η γλώσσα που έχει κολλήσει στο πάνω μέρος (μη ξεχνάς το κόλπο με το «θ»)
12. Το σημείο που η γλώσσα φράζει την έξοδο του αέρα είναι αυτό που αποκαλούμε ως «φράξιμο της γλώσσας»
Βήμα 5: Μάθε να χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σαν ένα «έμβολο»
1. εάν δεν ξέρετε να πώς να «γεμίζετε» (ειδικός όρος) τους πνεύμονες σας, πηγαίνετε στην παραπομπή Α
2. όταν μπορείτε να «γεμίζετε» τους πνεύμονες σας εύκολα και ήρεμα τότε και μόνο τότε προχωρήστε στην επόμενη άσκηση
3. βρέστε ένα αναπνευστήρα
4. βάλτε τον αναπνευστήρα στο στόμα σας
5. «πιάστε» τη μύτη σας
6. «γεμίστε» τους πνεύμονες σας μέσω του αναπνευστήρα
7. εδώ δεν μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα μάγουλα (λόγω αναπνευστήρα) πρέπει να χρησιμοποιήσετε τη γλώσσα σας
8. με άλλα λόγια αναρροφείστε αέρα μέσω του αναπνευστήρα έπειτα εφαρμόστε το «φράξιμο της γλώσσας», ανυψώστε τη γλώσσα σας προς τα πίσω έτσι ώστε να ωθήσετε αέρα προς το λαιμό και τους πνεύμονες σας.
9. όταν γίνει αυτό οι πλευρές της γλώσσας σας ακουμπούν στο εσωτερικό των δοντιών της άνω γνάθου (άνω σιαγόνας) σφραγίζοντας την περιοχή και δεν είναι δυνατόν να εξέλθει ο αέρας από το στόμα σας.
10. όταν το επιτύχετε θα έχετε μάθει πώς να χρησιμοποιείτε τη γλώσσα σας σαν ένα «έμβολο»
Βήμα 6: Μάθετε να ελέγχετε την επιγλωττίδα και την μαλακή υπερώα ανεξάρτητα
Δυστυχώς, η επιγλωττίδα και η μαλακή υπερώα «συνδέονται» με την ίδια ευαισθησία που «συνδέονται» τα δύο αυτιά μας. Είναι δύσκολο να κουνήσεις το ένα αυτί χωρίς να κουνηθεί και το άλλο. Είναι δύσκολο να κινήσεις το ένα φρύδι χωρίς να επηρεάσεις και το άλλο. Βέβαια αν το πετύχεις τότε θα έχεις πετύχει την ανεξαρτησία του κάθε μυ που συνδέεται με το κάθε φρύδι. Είναι δύσκολο λοιπόν αλλά όχι ακατόρθωτο. Έτσι λοιπόν συνδέεται η επιγλωττίδα με τη μαλακή υπερώα. Όταν κλείνεις την επιγλωττίδα αυτόματα ανυψώνεις και την μαλακή υπερώα, πρέπει όμως να μάθεις να κλείνεις την επιγλωττίδα κρατώντας τη μαλακή υπερώα σε ουδέτερη θέση. Είναι δύσκολο και θέλει χρόνο να μαθευτεί και είναι συχνά το δυσκολότερο μέρος της τεχνικής
1. τοποθετήστε το δείκτη και τον αντίχειρα σας στα ρουθούνια σας έτσι ώστε η μύτη σας να είναι κλειστή.
2. κατά την εκπνοή θα πρέπει να αισθάνεστε στα ρουθούνια σας κάτι σαν «κάψιμο»
3. γεμίστε τα μάγουλά σας με αέρα έως ότου να αισθανθείτε ότι θα «εκραγούν»
4. κλείστε την επιγλωττίδα σας
5. προσπαθήστε να συμπιέσετε τα μαγουλά σας και ωθήστε το αέρα προς τη ΜΥΤΗ σας
6. θα πρέπει να αισθανθείτε την πίεση του αέρα στο δείκτη και τον αντίχειρα σας και τα ρουθούνια σας θα πρέπει να έχουν αίσθηση «καψίματος»
7. Εάν δεν υπάρχει πίεση αέρα και τα ρουθούνια δεν έχουν την αίσθηση «καψίματος», ο αέρας κατευθύνθηκε στους πνεύμονες σας διότι η επιγλωττίδα δεν είχε κλείσει σωστά.
8. Εάν ο αέρας δεν πάει πουθενά τότε έχει ανυψωθεί η μαλακή υπερώα και εμπόδισε την είσοδο στην ρινική κοιλότητα (ο αέρας ΕΓΚΛΩΒΙΣΤΗΚΕ στην στοματική κοιλότητα) σε αυτήν την περίπτωση επαναλάβετε τις ασκήσεις ελέγχου της μαλακής υπερώας.
9. Επαναλάβατε αυτό το παραπάνω βήμα, προσέχοντας την μαλακή υπερώα να βρίσκεται σε ΟΥΔΕΤΕΡΗ ΘΕΣΗ! Ο μόνος τρόπος για να περάσει ο αέρας στη ρινική κοιλότητα είναι η ουδέτερη θέση της μαλακής υπερώας.
10. Εάν ακόμη δυσκολεύεστε να ελέγχετε την παραπάνω άσκηση, ακολουθείστε το παρακάτω:
11. Για μια ακόμη φορά κρατείστε τη μύτη σας προσεκτικά
12. Εκπνεύστε στο στόμα σας περίπου στο 90% της χωρητικότητας του.
13. Κλείστε τα μαγουλά σας και εκπνεύστε το υπόλοιπο 10% του εναπομείναντος αέρα στο στόμα σας έτσι ώστε να αισθάνεστε ότι θα «εκραγούν»
14. Κλείστε την επιγλωττίδα
15. Τώρα οι πνεύμονες σας θα πρέπει να είναι εντελώς άδειοι από αέρα και τα μαγουλά σας έτοιμα να «σκάσουν». Ο αέρας είναι εγκλωβισμένος στο στόμα σας επειδή η επιγλωττίδα είναι κλειστή.
16. Τώρα, εισπνεύσατε ενάντια στο κλειστό λαιμό σας. Φυσικά κανένας αέρας δεν θα εισχωρήσει στους πνεύμονές σας επειδή η επιγλωττίδα είναι κλειστή. Αντίθετα δημιουργείτε ένα δυσάρεστο κενό στους πνεύμονες σας.
17. Διατηρήστε το κενό των πνευμόνων σας. Προσπαθήστε τώρα να συμπιέσετε τα μαγουλά σας και ωθήστε τον αέρα προς τη μύτη σας. Συγκεντρωθείτε στη μαλακή υπερώα. Κρατήστε στην ουδέτερη θέση χαλαρά. Εάν το πετύχετε ο αέρας θα «ορμήσει» στα ρουθούνια σας, μην τον αφήσετε να φύγει προς τους πνεύμονες σας.
18. Συνεχίστε τις παραπάνω ασκήσεις έως ότου μπορείτε να τις εκτελέσετε σωστά.
Βήμα 7: Δοκιμάστε τα όλα μαζί
1. κλείστε τη μύτη σας
2. γεμίστε «τα μαγουλά σας με λίγο αέρα»* (όρος που είχε προαναφερθεί στην αρχή του άρθρου)
3. κλείστε την επιγλωττίδα σας και κρατήστε τη μαλακή υπερώα σε ουδέτερη θέση, όπως μάθατε.
4. εφαρμόστε το «φράξιμο της γλώσσας» και ωθήστε το αέρα προς τα πίσω στο λαιμό σας. Ο αέρας δεν εισέρχεται στους πνεύμονες γιατί η επιγλωττίδα είναι κλειστή, ούτε εξέρχεται από τη μύτη διότι είναι κλειστή με τα δάκτυλα σας, οπότε κατευθύνεται στο άνω μέρος της ρινικής κοιλότητας και ωθείται προς τις ευσταχιανές σάλπιγγες οι οποίες θα ανοίξουν με ένα χαρακτηριστικό στιγμιαίο «κλικ» (στην ορολογία καλείται σωστότερα ως «pop»)
5. Μόλις ακουστεί το «κλικ» από τις ευσταχιανές σας σάλπιγγες, μπορείτε να συνεχίσετε να εφαρμόζετε την πίεση με τη γλώσσα σας αλλά εδώ θα σπρώξετε τα τύμπανα των αυτιών σας προς τα έξω (οι μεμβράνες των τύμπανων θα κινηθούν προς τα έξω με κοίλο σχήμα) ΠΡΟΣΕΞΤΕ μην το παρακάνετε και δημιουργήσετε τραυματισμό στα τύμπανα των αυτιών σας.
Εξασκηθείτε στην τεχνική Frenzel έξω από το νερό έτσι ώστε να ακούτε σχετικά εύκολα τα χαρακτηριστικά «κλικ» στα αυτιά σας.
Βήμα 8: Δοκιμάστε μέσα στο νερό
1. Πηγαίνετε σε μια πισίνα με ελάχιστο βάθος τα 3 μέτρα
2. κατεβείτε λίγο περισσότερο από τα 3 μέτρα σε κάθετη θέση χωρίς να εξισώσετε. Τα αυτιά σας θα πρέπει ελαφρώς να πονέσουν
3. τώρα κλείστε τη μύτη σας και ΕΞΙΣΩΣΤΕ ! θα πρέπει να ακούσετε ένα στιγμιαίο «κλικ».
4. συνεχίστε να εφαρμόζετε πίεση με τη γλώσσα σας έως ότου αισθανθείτε τα αυτιά σας να πιέζονται προς τα έξω (φάση όπου οι τυμπανικές μεμβράνες γίνονται κοίλες)
5. προσπαθήστε να επαναλάβετε τα ίδια σε θάλασσα ή σε λίμνη
Παραπομπή Α: Πώς να γεμίζετε τους πνεύμονες σας
1. κλείστε το στόμα σας
2. εκπνεύστε ενάντια στη κλειστή μύτη σας, γεμίζοντας με αέρα τα μαγουλά σας.
3. συμπιέστε τα μαγουλά σας και ωθήστε τον αέρα πίσω στους πνεύμονές σας.
4. επαναλάβετε τα 1-3 ξανά και ξανά έως ότου γεμίζετε τα μαγουλά σας και ωθείτε τον αέρα πίσω στους πνεύμονες σας ήρεμα.
5. βρέστε ένα καλαμάκι
6. βάλτε το καλαμάκι στο στόμα σας
7. ρουφήξτε αέρα μέσω του καλαμακιού
8. εισπνεύσατε μέσω του καλαμακιού
9. Σημειώστε τη διαφορά ανάμεσα στο ρούφηγμα και την εισπνοή
10. εισπνεύσατε το μέγιστο μέσω του καλαμακιού
11. ρουφήξτε αέρα μέσω του καλαμακιού στο στόμα σας.
12. βγάλτε το καλαμάκι έξω από το στόμα σας.
13. χρησιμοποιήστε τα μάγουλά σας για να ωθήσετε τον αέρα στους πνεύμονές σας
14. ρουφήξτε αέρα στα μάγουλά σας χωρίς το καλαμάκι.
15. χρησιμοποιήστε τα μαγουλά σας για να ωθήσετε τον αέρα στους πνεύμονές σας (μη καταπιείτε τον αέρα στο στομάχι σας).
2nd edition ------------------>>>>>
Ο παρόν οδηγός αποτελεί μία βήμα προς βήμα εργασία για εκμάθηση της βέλτιστης εξίσωσης μέσου ωτός για ελεύθερους και αυτόνομους δύτες. Η εργασία είναι έργο του αθλητή ελεύθερης κατάδυσης Eric Fattah, η οποία έχει δημοσιευθεί στη διεύθυνση http://liquivision.com/equalizing.php . Η παρούσα είναι η τελευταία αναθεωρημένη έκδοσή της, σε μετάφραση που έγινε από τον Δημ.Χατζημέντωρ πρόεδρο του ΣΕΕΚΘ.
Σημαντικό: Όλες οι ασκήσεις ελεύθερης κατάδυσης, κρατήματος της αναπνοής και αυτόνομης κατάδυσης, πρέπει να γίνονται παρουσία αναγνωρισμένου βοηθού ή εκπαιδευτή. Πάντα προπονηθείτε στις τεχνικές που περιγράφονται στην παρούσα εργασία, με ζευγάρι. Το παρόν έχει σκοπό τη διασκέδαση ή τη γνώση μόνο.
Περιεχόμενα
- Εισαγωγή
- Επισκόπιση τεχνικών εξίσωσης
- Φυσιολογία της εξίσωσης
- Τεχνική Frenzel στην πράξη
- Τεχνική "στοματικής πλήρωσης" Frenzel Fattah, βήμα –βήμα
- Παράρτημα Α:Τεχνικές "πακεταρίσματος"
Εισαγωγή
Πρώτος ο Eric Fattah έγραψε το”Frenzel Fattah Equalizing Document” για να εξηγήσει, την τεχνική Frenzel και τη στρατηγική της για καλή εξίσωση, στον εναπομένοντα πνευμονικό όγκο στα (80μ+). Μία και ήταν διαθέσιμο στο ιντερνέτ, τουλάχιστον δέκα χιλιάδες άτομα ωφελήθηκαν από αυτό τον οδηγό Frenzel εξίσωσης με στοματική πλήρωσης, τα τελευταία πέντε χρόνια.
Το κύριο όφελος από την εκμάθηση της Frenzel και Frenzel-Fattah (στοματικής πλήρωσης) τεχνικής, είναι η μείωση της προσπάθειας, καθώς και της επικινδυνότητας (απότομου φυσήματος), που η τεχνική Valsava δημιουργεί. Αν μάθετε προσεκτικά τις τεχνικές που εξηγούνται σ΄αυτό το κείμενο, θα πρέπει να είστε τελικά ικανοί να εξισώνεται ασυνείδητα, κλειδί για ξεκούραστη και αποτελεσματική ελεύθερη κατάδυση.
Οι αυτόνομοι δύτες μπορούν επίσης να ωφεληθούν από την εκμάθησης αυτής της τεχνικής. Αν και σ΄αυτούς υπάρχει αφθονία αέρα και χρόνου για εξίσωση, ο βίαιος χειρισμός Valsava μπορεί να προκαλέσει τραύμα στους ευαίσθητους ιστούς του μέσου ωτός, ακουστικού τυμπάνου και πνευμόνων. Η εξίσωση Frenzel είναι στιγμιαία και ασφαλέστερη.
Η προσέγγιση Frenzel-Fattah (στοματική πλήρωση), κάνει την κατάδυση ακόμη και με άδειους πνεύμονες, ή τον Λειτουργικό Εναπομένοντα Όγκο (ΛΕΟ) ένα πρακτικό στυλ κατάδυσης. Χρησιμοποιώντας την στοματική πλήρωση, δίνεται η δυνατότητα στον προπονημένο ελεύθερο δύτη, να φθάσει βάθη άνω των ορίων αναψυχής. Κανονικά, τέτοιες καταδύσεις θα ήταν πιθανές, μόνο με την πολύ επικίνδυνη τεχνική της πλήρωσης των ιγμορείων και του μέσου ωτός με θαλασσινό νερό ή φυσιολογικό ορό.
Προσοχή! Αν το βάθος κατάδυσής σας είναι προς στιγμή μικρό, λόγω αδυναμίας εξίσωσης, μπορεί οι τεχνικές που περιγράφονται παρακάτω (αν τις μάθετε σωστά), να αυξήσουν δραματικά την καταδυτική σας δυνατότητα σε μικρό χρονικό διάστημα. Παρακαλώ λάβετε υπόψη, ότι κατά την προσέγγισή σας σε νέα βάθη, όλοι οι κίνδυνοι που συνδέονται με την Βαθειά Ελεύθερη Κατάδυση, χωρίς ανάλογη προετοιμασία, επιδρούν ακόμα πάνω σας! Απότομη εξίσωση σε βάθος, με το διάφραγμα, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ωτικού ή πνευμονικού βαροτραύματος. Καταδυόμενοι με ΛΕΟ ή άδειους πνεύμονες, μπορεί ακόμα να έχει ως αποτέλεσμα πνευμονικό βαρότραυμα, υποξία-λιποθυμία πνιγμό και θάνατο.
Επισκόπηση τεχνικών εξίσωσης
Valsava (κράτημα μύτης και φύσημα)
Περιγραφή: Για να εξισώσεις το έσω ούς και/ή τη μάσκα, κρατάς τα ρουθούνια κλειστά με τα δάκτυλα και «φυσάς», συσπώντας το διάφραγμα και τους θωρακικούς μύες (εκπνοή). Ο αέρας σπρώχνεται μέσα από την ευσταχιανή σάλπιγγα, εξισορροπώντας την υδροστατική πίεση.
Πλεονεκτήματα:Ευκολία στην εκμάθηση.
Μειονεκτήματα: Ξόδεμα μεγάλης ποσότητας αέρα. Αργή στην πλήρη εξίσωση και των δύο ωτών, σε γρήγορη κάθοδο. Είναι απαραίτητη μεγάλη κοιλιακή και θωρακική προσπάθεια σε μεγαλύτερα βάθη, που μπορεί να καταλήξει σε τραυματισμό.
Προσοχή: Μπορεί να προκαλέσει στους πνεύμονες και στο ούς βαρότραυμα σε βάθος.Δεν είναι αποτελεσματική σε βάθη πέρα από του ΛΕΟ.
Χωρίς χέρια (Αυτόματο άνοιγμα των Ευσταχιανών)
Περιγραφή: Κατά τη διάρκεια της καθόδου, ανοίγετε τις Ευσταχιανές σάλπιγγες συσπώντας τους παράπλευρους μυς. Στην πραγματικότητα δεν ανοίγουν οι Ευσταχιανές, αλλά μάλλον προλαβαίνουν οι μυς που τις περιβάλουν να μη συσπάσουν, λόγω της αυξημένης υδροστατικής πίεσης. Αυτό βοηθά την κίνηση του αέρα, από τους πνεύμονες, μέσω των Ευσταχιανών, ρυθμίζοντας την εξίσωση των πιέσεων.
Πλεονεκτήματα: Ιδανικό στην κυκλοφορία του αέρα και στην ενεργειακή οικονομία. Ασφαλέστερη, όταν γίνεται σωστά, από άλλες τεχνικές.
Μειονεκτήματα:Απαιτεί εξαιρετική προπόνηση των πέριξ της Ευσταχιανής μυών. Δύσκολη έως αδύνατη να πραγματοποιηθεί, σε μεγάλο αριθμό δυτών, λόγω μικρής διαμέτρου ενός ή και των δύο Ευσταχιανών σαλπίγγων. Για την αποτελεσματική εξίσωση, συνήθως απαιτείται πιο αργός ρυθμός καθόδου. Συνήθως δεν έχει αποτέλεσμα, σε βάθη κάτω του ΛΕΟ του συγκεκριμένου δύτη.
Frenzel (διαφραγματική)
Περιγραφή: Μαζεύοντας αέρα στο στόμα, κλείνοντας την επιγλωττίδα και ανοίγοντας την μαλθακή υπερώα, ο αέρας ωθείται στις Ευσταχιανές, δημιουργώντας θετική πίεση με τη γλώσσα το στόμα και τα μάγουλα.
Πλεονεκτήματα: Βολική. Ασφαλέστερη από την κίνηση Valsava και εξαιρετική στην κυκλοφορία του αέρα, ειδικά όταν φοράμε γυαλάκια με φυσιολογικό ορό ή καθόλου μάσκα και noze-clip. Πιθανές μέτριες ή γρήγορες ταχύτητες καθόδου. Η Frezel είναι αποτελεσματική σε βάθη άνω της ΛΕΟ, με προπόνηση και εναρμόνιση θωρακικής και κοιλιακής κοιλότητας.
Mειονεκτήματα: Απαιτεί υπερβολική εξάσκηση και συγχρονισμό της μαλθακής υπερώας, της γλωττίδας, και των μυών της γλώσσας.
Προσοχή: Επειδή είναι εύκολο να ξεπεράσουμε το προσωπικό μας όριο, μπορεί να προκαλέσουμε βαρότραυμα τραχείας ή πνεύμονος.
Frenzel-Fattah στοματική πλήρωση.
Περιγραφή: Ταυτόσημη με την τεχνική Frenzel,εκτός του ότι σε ένα ορισμένο βάθος, η στοματική πλήρωση (με αέρα), γίνεται μια μόνο φορά και διατηρείται για το υπόλοιπο της κατάδυσης. Με ανοικτή τη μαλθακή υπερώα, η στοματο-επιφαρυγκική πίεση διατηρείται με γλώσσα, μάγουλα, γνάθο, σταθερά ανάλογη με την αυξανόμενη υδροστατική πίεση.
Πλεονεκτήματα: Αξιόπιστη σε όλα τα βάθη. Εύκολη μεγάλη ταχύτητα καθόδου. Δραστική σε βάθος πολύ πάνω από το ΛΕΟ. Το όριο είναι μέγεθος ρυθμιζόμενο μόνο από τη στοματική πλήρωση. Μπορεί να επιτευχθεί σταθερή πίεση, πράγμα που έχει επακόλουθο ότι δεν πέφτει η πίεση στις Ευσταχιανές.
Μειονεκτήματα: Απαιτεί διαρκή προπόνηση και συντονισμό μαλακής υπερώας, γλωττίδος, γλώσσας, στοματικών μυών.
Προσοχή: Εύκολα ξεπερνάμε τα ατομικά μας όρια-Μπορεί να συμβεί πνευμονικό ή τραχειακό βαρότραυμα .
Υγρή εξίσωση με θαλασσινό νερό ή Φυσιολ. Ορό.
Περιγραφή: Τυπικά , ο δύτης καταδύεται με γυαλάκια Φυσιολογικού ορού, ή χωρίς μάσκα. Αν φοράει Noze-clip, το μετακινεί για να αφήσει το νερό να γεμίσει τα ιγμόρεια όταν δε μπορεί πλέον να εξισώσει. Ακόμα μπορεί να επιλέξει την πραγματοποίηση της Frenzel και με τη γλώσσα του σαν πιστόνι να σπρώξει το νερό από τις ευσταχιανές στο αυτί, για να πληρώσει την έλλειψη αέρα. Με νερό στα ιγμόρεια και τις Ευσταχιανές, μειώνεται σημαντικά ο όγκος του αέρα, μειώνοντας την ανάγκη πλέον εξίσωσης. Μια άλλη παραλλαγή (από τον Sebastian Murat):όταν γεμίζεις τα ιγμόρια, γέρνεις το κεφάλι πίσω προς την επιφάνεια, με σκοπό να προλάβεις την είσοδο νερού στις Ευσταχιανές. Αυτή η παραλλαγή χρησιμεύει στο να προλάβεις τα προβλήματα που προκύπτουν από τον ερεθισμό ή τη μόλυνση μετά την είσοδο νερού από τις Ευσταχιανές.
Πλεονεκτήματα: Γρήγορη ταχύτητα κατάδυσης. Αποτελεσματικό σε βάθη πολύ μεγαλύτερα από το ΛΕΟ.
Μειονεκτήματα: Πιθανότητα μόλυνσης έσω ωτός και ιγμορείων.
Προσοχή: Απαιτεί προπόνηση για να προλάβεις την αναπνοή νερού (στους πνεύμονες)-πνίξιμο. Στους κινδύνους περιλαμβάνεται , ίλιγγος από την είσοδο νερού μέσα και γύρω από το έσω ούς, αυξημένος κίνδυνος πνιγμού σε περίπτωση Black-out απώλειας συνείδησης. Λόγω της ευκολίας υπέρβασης της ΛΕΟ, μπορεί να προκληθεί πνευμονικό ή τραχειακό βαρότραυμα.
Μέρος 1: Φυσιολογία της εξίσωσης.
Παρακάτω βλέπουμε οβελιαία τομή του κρανίου.
Το πέρασμα που οδηγεί στους πνεύμονες ονομάζεται Τραχεία. Ανοίγει ή κλείνει από την επιγλωττίδα.
Το πέρασμα που οδηγεί στο στομάχι λέγεται οισοφάγος. Μπορεί να ανοίγει ή να κλείνει, αλλά συνήθως είναι κλειστό, εκτός από την στιγμή της κατάποσης.
Ο αέρας που εκπνέεται από τους πνεύμονες μπορεί να κατευθυνθεί από την μαλθακή υπερώα. Αν αυτή είναι στην ουδέτερη θέση (όπως φαίνεται παραπάνω), ο αέρας ελεύθερα φεύγει από τη μύτη και το στόμα.
Αν η μαλθακή υπερώα σηκωθεί, σφραγίζεται η ρινική κοιλότητα και εκπνέουμε από το στόμα.
Αν η μαλθακή υπερώα κατέβει, σφραγίζεται το στόμα κι εκπνέουμε από τη μύτη.
Οι είσοδοι των Ευσταχιανών σαλπίγγων βρίσκονται στις ρινικές κοιλότητες. Το κλειδί για εξίσωση, είναι να σπρώξουμε αέρα στις ευσταχιανές.
Μέρος 2: Η τεχνική Frenzel στην πράξη
Παρακάτω, έχουμε οβελιαία τομή του κρανίου, την στιγμή που εκτελείται η τεχνική εξίσωσης Frenzel.
Η γλώσσα δρα σαν πιστόνι: ωθώντας τη γλώσσα, πάνω πίσω, όλος ο αέρας του λαιμού πιέζεται. Πρέπει να πάει κάπου. Προσπαθεί να πάει στους πνεύμονες, όμως η επιγλωττίς είναι κλειστή. Προσπαθεί να πάει στο στομάχι, όμως και ο οισοφάγος είναι κλειστός. Προσπαθεί να εξέλθει από τη μύτη, αλλά τη βρίσκει κι αυτή κλειστή από τα δάκτυλα. Το μόνο μέρος που μπορεί να εισέλθει, είναι οι Ευσταχιανές. Η πίεση του αέρα στις Ευσταχιανές, μειώνεται μόνο από τη δύναμη της γλώσσας. Η γλώσσα είναι εξαιρετικά δυνατή. Έχει τη δυνατότητα να συμπιέσει τόσο αέρα, ώστε να σκίσει τα τύμπανα.
Για να εκτελέσουμε την Frenzel:
- Κλείνουμε τη μύτη.
- Γεμίζουμε το στόμα με λίγο αέρα.
- Κλείνουμε την επιγλωττίδα.
- Κινούμε την μαλακή υπερώα στην ουδέτερη θέση.
- Κάνουμε τη γλώσσα πιστόνι και σπρώχνουμε τον αέρα στο πίσω μέρος του φάρυγγα.
Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι, δε γνωρίζουν πώς να ρυθμίζουν την επιγλωττίδα ή τη μαλακή υπερώα και ακόμα περισσότεροι αγνοούν πώς να δουλεύουν τη γλώσσα σαν πιστόνι. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι, να περιγράψει βήμα-βήμα τις ενέργειες, ώστε να μάθουμε τα παραπάνω. Αν τα ξεχωριστά αυτά βήματα γίνουν κτήμα μας, η τελική επιτυχία είναι εγγυημένη.
Τα ξεχωριστά βήματα που πρέπει να κάνουμε, διαχωρίζονται στα παρακάτω:
- Πως να γεμίζουμε το στόμα με αέρα
- Πως κοντρολάρουμε την επιγλωττίδα
- Πως κοντρολάρουμε τη μαλακή υπερώα
- Πως εφαρμόζουμε το γλωσσικό μπλόκ
- Πως να χρησιμοποιούμε τη γλώσσα σαν πιστόνι
- Πως να ελέγχουμε ανεξάρτητα τη επιγλωττίδα και τη μαλακή υπερώα
- Πως να τα κάνουμε όλα συγχρόνως
- Πως να τα τεστάρουμε στο νερό
- Εμάθηση των προχωρημένων παραλλαγών
Βήμα 1:Πώς να γεμίζουμε το στόμα με αέρα
- Γέμισε τα μάγουλά σου, σαν μπαλόνι και κράτα εκεί τον αέρα για λίγα δευτερόλεπτα.
- Κατόπιν χρησιμοποιώντας τα μάγουλα, σπρώξε τον αέρα πίσω στους πνεύμονες.
- Επανέλαβέ το πολλές φορές, μέχρι να το κάνεις εύκολα με τη θέλησή σου.
- Κάνε ένα "τέλειο φούσκωμα", γέμισε τα μάγουλα μέχρι να εκραγούν….
- Κάνε ένα "μέτριο φούσκωμα", γέμισε τα μάγουλα μέχρι ν΄αρχίσουν να φουσκώνουν.
- Όταν λέω "γέμισε τα μάγουλα με λίγο αέρα", κάνε ένα μέτριο φούσκωμα.
Βήμα 2: Πώς να κοντρολάρουμε την επιγλωττίδα.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι εκμάθησης ελέγχου της επιγλωττίδας. Εφάρμοσε αυτές τις ξεχωριστές ασκήσεις, για να βεβαιωθείς ότι κοντρολάρεις τέλεια τους μύες που την ελέγχουν:
ΜΕΘΟΔΟΣ 1: Γαργάρα με νερό
- Πάρτε μια γουλιά νερό
- Γείρεται το κεφάλι πίσω, αλλά μην αφήσετε το νερό να εισέλθει στο λαιμό, μη καταπιείτε το νερό.
- Το νερό δεν εισέρχεται στο λαιμό σας, γιατί κλείσατε την επιγλωττίδα.
ΜΕΘΟΔΟΣ 2: Εκπνοή και σταμάτημα του αέρα.
- Ανοιξε το στόμα και κράτα το ορθάνοικτο.
- Εξέπνευσε, αλλά μην αφήσεις τον αέρα να βγεί.
- Με άλλα λόγια "κλείσε το λαιμό σου" και εξέπνευσε ενάντια στον κλειστό λαιμό.
- Δε βγαίνει έξω αέρας, γιατί έκλεισες την επιγλωττίδα.
ΜΕΘΟΔΟΣ 3: Εισπνοή και σταμάτημα του αέρα.
- Ανοιξε το στόμα και κράτα το ορθάνοικτο.
- Ανέπνευσε, αλλά μην αφήσεις τον αέρα να εισέλθει στους πνεύμονες.
- Με άλλα λόγια <"κλείσε το λαιμό σου" και ανέπνευσε ενάντια στον κλειστό λαιμό.
- Δεν εισέρχεται αέρας στους πνεύμονες, διότι έκλεισες την επιγλωτίδα.
ΜΕΘΟΔΟΣ 4.Μουσική με την επιγλωττίδα.
- Οπως στη μέθοδο 1. εξέπνευσε, ενάντια στο κλειστό σου λαιμό. Συνέχισε να αυξάνεις την πίεση.
- Τώρα, στιγμιαία, άσε να περάσει αέρας και σταμάτα τον αμέσως. Πρέπει να κάνεις έναν αστείο ξερό ήχο.
- Ασε τον αέρα, κράτα τον, άστον, σταμάτα πάλι, ξανά και ξανά, γρήγορα.
- Ο μύς που ελέγχεις είναι η επιγλωττίδα.
ΜΕΘΟΔΟΣ 5.Μουσική της επιγλωττίδας, με εισπνοή.
Όπως στη μέθοδο 4. Αλλά εισπνοή ,σταμάτημα απότομα, εισπνοή, σταμάτημα….
Συνεχίστε την πρακτική με τις μεθόδους 4 και 5 μέχρι να κυριαρχείται στην επιγλωττίδα.
Βήμα 3: Πως κοντρολάρουμε τη μαλακή υπερώα
- Κλείσε το στόμα.
- Ανέπνευσε από τη μύτη.
- Εξέπνευσε από τη μύτη.
- Ανέπνευσε από τη μύτη.
- Άνοιξε το στόμα.
- Εξέπνευσε ΜΟΝΟ από τη μύτη. ΚΑΘΟΛΟΥ ΑΕΡΑΣ, δε πρέπει να εξέρχεται από το στόμα.
- Ανέπνευσε ΜΟΝΟ από τη μύτη. ΚΑΘΟΛΟΥ ΑΕΡΑΣ, δε πρέπει να εισέρχεται στο στόμα.
- Συνεχίστε την ρινική αναπνοή, με το στόμα ανοικτό.
- Τώρα, ανάπνευσε, μόνο από το στόμα, ΧΩΡΙΣ να περνά αέρας από τη μύτη.
- Οταν είσαι σίγουρος, ότι μπορείς (με ανοικτό στόμα), να αναπνέεις μόνο από τη μύτη ή το στόμα, προχώρα στο επόμενο βήμα.
- Εισέπνευσε βαθειά.
- Άνοιξε το στόμα και κράτα το ορθάνοικτο.
- Άρχισε να εκπνέεις, ΑΡΓΑ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΟΜΑ.
- Συνέχισε να εκπνέεις, με ΑΝΟΙΚΤΟ ΣΤΟΜΑ,ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΤΗ.
- Συνέχισε να εκπνέεις, πάλι ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΜΟΝΟ.
- Συνέχισε τις εκπνοές, εναλλάσσοντας μία από τη μύτη μία από το στόμα, γρήγορα.
- Προσπάθησε το ίδιο, αυτή τη φορά εισπνέοντας, εναλλάσσοντας γρήγορα, πότε από τη μύτη πότε από το στόμα.
- Καθώς εναλλάσσεις, μεταξύ στόματος και μύτης, νιώθεις κάτι σαρκώδες μαλακό, στο πίσω άνω μέρος του λαιμού, να κινείται. Είναι η μαλακή υπερώα. Ανασηκώνεις τη μαλακή υπερώα , για να αναπνεύσεις από το στόμα και την κατεβάζεις για να αναπνεύσεις από τη μύτη.
- Επανέλαβε πολλές φορές αυτές τις ασκήσεις, μέχρι να αποκτήσεις την ικανότητα, να "σηκώνεις" ή να "κατεβάζεις" τη μαλακή υπερώα εκούσια.
- Στις αναπνοές που γίνονται από στόμα και μύτη ταυτόχρονα, η μαλακή υπερώα βρίσκεται στην ουδέτερη θέση (ούτε πάνω, ούτε κάτω).
Βήμα 4: Πως εφαρμόζουμε το "γλωσσικό μπλόκ"
Τώρα πρέπει να μάθουμε πως σταματάμε τη ροή του αέρα, μόνο με τη γλώσσα μας.
- Άρχισε την εκπνοή, μόνο από το στόμα.
- Σταμάτα τη ροή του αέρα, κλείνοντας απότομα το στόμα (τα μάγουλα στιγμιαία γεμίζουν)
- Ανάπνευσε πάλι και ξανάρχισε την εκπνοή.
- Σταμάτησε τη ροή του αέρα κλείνοντας την επιγλωττίδα.
- Βλέπουμε ότι γνωρίζουμε δύο τρόπους να σταματάμε τη ροή του αέρα, κατά την εκπνοή-κλείσιμο του στόματος και της επιγλωττίδας.
- Τώρα πρέπει να μάθουμε έναν τρίτο τρόπο, σταματήματος του αέρα ,κατά την εκπνοή από το στόμα.
- Εισέπνευσε και αργά εξέπνευσε, από το στόμα, λέγοντας το γράμμα <<θ>>, όπως Θόδωρος.
- Τώρα , κρατώντας τη γλώσσα σε αυτή τη θέση, άγγιξε με την άκρη της τον ουρανίσκο, ακριβώς πίσω από τους δύο άνω κεντρικούς τομείς.
- Προσπάθησε να σταματήσεις την ροή αέρα, δια μέσου δοντιών γλώσσας, κάνοντας ένα φράγμα (κουρτίνα) , με τη γλώσσα. Η άκρη της γλώσσας τώρα αγγίζει τον ουρανίσκο ακριβώς πίσω από τους τομείς και τα πλάγια της , πάλι τον ουρανίσκο, ακριβώς μέσα από τους γομφίους.
- Συνέχισε να επαναλαμβάνεις τα προηγούμενα βήματα, μέχρι να μπορείς άνετα να σταματήσεις τη ροή του αέρα έξω από το ανοικτό σου στόμα, χρησιμοποιώντας μόνο τη γλώσσα σου.
- Σιγούρεψε το ότι δε κλέβεις, κλείνοντας την επιγλωττίδα ή το στόμα. Τώρα τα χείλη σου πρέπει να είναι ΑΝΟΙΚΤΑ, και η γνάθος σχεδόν κλειστή- μπορεί να γίνει με τελείως κλειστή ή σχεδόν κλειστή, έτσι ώστε τα μπροστινά σας δόντια,(άνω και κάτω), να εφάπτονται.
- Αν τελικά κατάφερες να σταματήσεις τη ροή του αέρα μόνο με τη γλώσσα σου, συγκράτησε το τι έκανες με τη γλώσσα (τη θέση της) στο μυαλό σου, αυτό λέγεται γλωσσικό μπλόκ.
Βήμα 5: Πώς να χρησιμοποιείς τη γλώσσα σαν πιστόνι
- Αν δε γνωρίζεις ήδη την τεχνική πνευμονικού Packing, αυτή αναφέρεται στο παράρτημα .Α. στο τέλος.
- Αν γνωρίζεις το Packing εύκολα και ασυνείδητα προχώρα στο επόμενο βήμα.
- Βρες έναν αναπνευστήρα.
- Βάλτο στο στόμα.
- Κλείσε τα ρουθούνια.
- Πακετάρισε τους πνεύμονες, δια μέσου του αναπνευστήρα.
- Δε μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα μάγουλα στο πακετάρισμα, δε δουλεύετε. Πρέπει να δουλέψεις μόνο τη γλώσσα.
- Με άλλα λόγια, ρούφα αέρα από τον αναπνευστήρα, μετά δούλεψε το "γλωσσικό μπλόκ", μετά σήκωσε τη γλώσσα προς τα πίσω, να σπρώξει τον αέρα στο λαιμό και τους πνεύμονες.
- Όταν το κάνεις αυτό, τα πλάγια της γλώσσας σου αγγίζουν τα ούλα, στον ουρανίσκο σου, στη περιοχή των γομφίων. Η άκρη της γλώσσας αγγίζει τον ουρανίσκο. Μιας και έχεις δημιουργήσει ένα "φράγμα" με τη γλώσσα, όλα σου τα δόντια βρίσκονται στο εξωτερικό "διαμέρισμα", του στόματος γύρω από αυτή και όλος ο αέρας πίσω από αυτή, θα βρίσκεται στο "έσω διαμέρισμα" .Όταν η γλώσσα βρίσκεται σε αυτή τη θέση, είναι αδύνατον να εκπνεύσεις. Η γλώσσα μπλοκάρει τον αέρα.
- Εφ όσον μπορείς να πακετάρεις από τον αναπνευστήρα (χρησιμοποιώντας τη γλώσσα), κατάφερες να δουλεύεις τη γλώσσα σαν πιστόνι. Τώρα μπορείς να σπρώχνεις αέρα στους πνεύμονες χρησιμοποιώντας μόνο τη γλώσσα.
Βήμα 6:Πώς να ελέγχουμε ανεξάρτητα τις επιγλωττίδα και μαλακή υπερώα.
Δυστυχώς, επιγλωττίδα και μαλακή υπερώα, δουλεύουν ζευγάρι, με την έννοια ότι και τα αυτιά δουλεύουν ζευγάρι. Είναι δύσκολο να κουνήσεις το ένα αυτί, χωρίς να κουνηθεί και το άλλο. Είναι δύσκολο να κουνήσεις το ένα βλέφαρο χωριστά από το άλλο. Αν κουνήσεις το ένα βλέφαρο χωριστά από το άλλο, τότε κατάφερες επιτυχώς να σπάσεις το ζευγάρι των μυών που τα κινεί. Μπορείς να τους ελέγχεις ανεξάρτητα. Επιγλωττίδα και μαλακή υπερώα, είναι ζευγάρι. Όταν κλείνεις την επιγλωττίδα, σχεδόν στα σίγουρα σηκώνεις την μαλακή υπερώα (έτσι προλαμβάνεται η ροή αέρα από τη μύτη). Αυτό είναι πρόβλημα. Για να εκτελέσεις τη Frenzel, πρέπει να μάθεις να κλείνεις την επιγλωττίδα, ενώ κρατάς τη μαλακή υπερώα στην ουδέτερη θέση. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο και χρονοβόρο να μαθευτεί να εκτελείται, ίσως το πιο δύσκολο κομμάτι αυτής της τεχνικής.
- Τοποθέτησε την έσω επιφάνεια του δείκτη και του αντίχειρα, κάτω από τα ρουθούνια, έτσι ώστε η μύτη σας να είναι ελαφρά βουλωμένη.
- Πρέπει να μπορείς να εκπνεύσεις από τη μύτη, με τα ρουθούνια να γαργαλιούνται.
- Γέμισε τα μάγουλά σου μέχρι να εκραγούν.
- Κλείσε την επιγλωττίδα.
- Προσπάθησε να συμπιέσεις τα μάγουλα, πιέζοντας τον αέρα, ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΤΗ.
- Πρέπει να αισθανθείς τον αέρα, να περνά πάνω από τα δάκτυλά σου, και να γαργαλούν τα ρουθούνια.
- Αν ο αέρας χαθεί και δε γαργαλούν τα ρουθούνια, ο αέρας επέστρεψε στους πνεύμονες και μάλλον δεν έχεις κλειστή επιγλωττίδα.
- Αν ο αέρας δε πάει πουθενά και απλώς ΣΥΜΠΙΕΖΕΤΑΙ, σημαίνει ότι η μαλακή σας υπερώα σηκώθηκε και φράζει το πέρασμα της ρινικής σας κοιλότητας. Επανέλαβε τις ασκήσεις μαλακής υπερώας, να αποκτήσεις έλεγχο του μυός.
- Επανέλαβε τα παραπάνω βήματα, συγκεντρωμένος στη μαλακή υπερώα, στην ουδέτερη θέση. Ο μόνος τρόπος να βγει ο αέρας από τα ρουθούνια όταν πιέσεις τα μάγουλα είναι με τη μαλακή υπερώα στην ουδέτερη θέση.
- Αν ακόμα δε μπορείς να κάνεις σωστά την άσκηση, δοκίμασε το παρακάτω.
- Άλλη μια φορά κλείσε απαλά τη μύτη.
- Βγάλε το 90% του πνευμονικού αέρα, από το στόμα.
- Κλείσε το στόμα και εξέπνευσε το τελευταίο 10% του αέρα, μέσα στα μάγουλά σου, γεμίζοντας τα μέχρι να τεντωθούν.
- Κλείσε την επιγλωττίδα.
- Τώρα οι πνεύμονες είναι τελείως άδειοι, και τα μάγουλα γεμάτα. Ο αέρας είναι παγιδευμένος στο στόμα σου γιατί είναι κλειστή η επιγλωττίς.
- Τώρα, εισέπνευσε ενάντια στον κλειστό σου λαιμό. Φυσικά δε θα εισέλθει αέρας στους πνεύμονες διότι είναι κλειστή η επιγλωττίδα. Αντιθέτως προκαλείται μια δυσάρεστη υποπίεση στους πνεύμονες.
- Διορθώστε την υποπίεση στους πνεύμονες. Τώρα προσπαθήστε και πιέστε τα μάγουλα σας, ωθώντας τον αέρα να βγει από τη μύτη. Συγκεντρώσου στη μαλακή υπερώα. Χαλάρωσε-και κράτα την στη ουδέτερη θέση. Αν το πετύχεις ο αέρας θα βγεί βιαστικά από τη μύτη. Μην αφήσεις τον αέρα να πάει στους πνεύμονες.
- Εξακολούθησε να κάνεις την παραπάνω άσκηση, μέχρι να μπορείς να γεμίσεις τα μάγουλα, να κλείσεις την επιγλωττίδα, να τα πιέσεις και να ωθήσεις τον αέρα από τη μύτη. Όταν τα κάνεις αυτά η επιγλωττίδα είναι κλειστή και η μαλακή υπερώα στην ουδέτερη θέση. Αυτή τη θέση των μυών πρέπει να σημειώσεις στο μυαλό και να τη θυμάσαι
Ένας άλλος τρόπος να μάθεις να κοντρολάρει χώρια, τη μαλακή υπερώα και την επιγλωττίδα, είναι πακετάροντας τους πνεύμονες από τη μύτη. Με άλλα λόγια, προσπάθησε να μάθεις να πακετάρεις τους πνεύμονες με κλειστό στόμα. Πρέπει να ρουφήξεις αέρα από τη μύτη.
Βήμα 7: Πως τα κάνουμε όλα μαζί.
- Κλείσε τη μύτη.
- Γέμισε λίγο με αέρα τα μάγουλα.
- Κλείσε την επιγλωττίδα και κράτα στην ουδέτερη θέση την μαλακή υπερώα, όπως προ ολίγου έμαθες.
- Εφάρμοσε το <<γλωσσικό μπλοκ >> και σπρώξε αέρα στο πίσω μέρος του λαιμού (επιφάρυγγα), όπως κάνεις πακετάρισμα με αναπνευστήρα. Ο αέρας δε μπορεί να εισέλθει στους πνεύμονες, αλλά αντί αυτού, θα μπει στις ρινικές κοιλότητες και μια που τα ρουθούνια είναι κλειστά θα πιεστεί στις ευσταχιανές που θα εξισώσουν τα τύμπανα.
- Όταν εξισώσεις μια φορά μπορείς να προσθέτεις πίεση με τη γλώσσα , κυρτώνοντας προς τα έξω τα τύμπανα. Στην πραγματικότητα νιώθεις σα να έχεις τη δυνατότητα να σπάσεις τα τύμπανα (προς τα έξω), αν θα έβαζες κι άλλη πίεση με τη γλώσσα.
- Συνέχισε να δουλεύεις την Frenzel στην ξηρά, μέχρι να μπορείς εύκολα να κάνεις το κλικ στα αυτιά σου με τη γλώσσα.
Βήμα 8: Πως το τεστάρουμε στο νερό.
- Πήγαινε σε πισίνα που έχει τουλάχιστον 2 μέτρα βάθος.
- Κατέβα στα 2 μέτρα, χωρίς να εξισώσεις. Τα αυτιά πρέπει λίγο να ενοχλούν.
- Τώρα κλείσε τη μύτη και ΕΞΙΣΩΣΕ. Πρέπει να είσαι ικανός, να κάνεις το κλικ στα αυτιά έστω μια φορά.
- Συνέχισε να προσθέτεις πίεση με τη γλώσσα, μέχρι να νιώσεις την πίεση προς τα έξω στα τύμπανα.
- Δοκίμασε το ίδιο στη θάλασσα.
Μέρος 3:Τεχνική Frenzel-Fattah (γέμισμα στόματος) βήμα-βήμα.
Για να εφαρμόσεις την τεχνική Frenzel , θα πρέπει να υπάρχει λίγος αέρας στο λαιμό σου. Η γλώσσα πρέπει σα πιστόνι να σπρώξει σα πιστόνι, πάνω στο διάστημα αυτό αέρος. Αν δε υπάρχει αυτό το μικρό διάστημα στο λαιμό η τεχνική δε μπορεί να εφαρμοστεί.
Καθώς ο Ελεύθερος δύτης καταδύεται, οι πνεύμονες συμπιέζονται. Όταν μετακινηθεί, η ποσότητα του πεπιεσμένου αέρα που εναπομένει στους πνεύμονες μειώνεται. Σε ένα δεδομένο βάθος, ο Ελ. Δύτης θα διαπιστώσει, ότι δεν υπάρχει επαρκής ποσότητα αέρα στο λαιμό του για να κάνει την Frenzel. Αυτό συμβαίνει και όταν κατεβαίνουμε με τα πόδια προς τα κάτω, αλλά συμβαίνει πιο γρήγορα όταν κατεβαίνουμε με το κεφάλι κάτω. Το ακριβές βάθος της αποτυχίας, εξαρτάτε από το δύτη. Έχω ακούσει να συμβαίνει και στα ρηχά, στα 25 μέτρα.
Για να συνεχίσετε την εξίσωση, μετά το "βάθος αποτυχίας", πρέπει να μετακινηθεί αέρας στο λαιμό σας. Αυτό μπορεί να γίνει πολύ εύκολα, ρουφώντας το στομάχι προς τα μέσα, εκπνέοντας βίαια, στο κλειστό στόμα, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει φούσκωμα στα μάγουλα. Εφ όσον μετακινηθεί αέρας στα μάγουλα και το στόμα, η επιγλωττίδα πρέπει ΑΜΕΣΩΣ να κλείσει, πριν επιστρέψει ο αέρας στους πνεύμονες. Με κλειστή την επιγλωττίδα, ο αέρας παγιδεύεται στο λαιμό και η Frenzel μπορεί να γίνει.
Η παραπάνω τεχνική, λέγεται και "διαφραγματική Frenzel", δουλεύεται δε από σχεδόν όλους τους βυθείς Ελεύθερους Δύτες. Όμως ακόμη και με τη διαφραγματική Frenzel, θα έρθει ένα βάθος που ο υπολειπόμενος πνευμονικός αέρας στους πνεύμονες, θα είναι τόσο λίγος, που δε θα είναι δυνατόν να γεμίσει το λαιμό και το στόμα. Μετά από το βάθος αυτό, ακόμα και η διαφραγματική Frenzel αποτυγχάνει. Ο μόνος τρόπος να συνεχιστούν οι εξισώσεις παραπέρα, είναι να αποθηκεύσεις αρκετό αέρα στο λαιμό και τα μάγουλα, πριν φθάσουμε στο κρίσιμο βάθος. Παρακάτω είναι μια προσέγγιση, η τεχνική Frenzel-Fattah.
- Bρες το βάθος, που για σένα η τεχνική Frenzel αποτυγχάνει πλέον. Θα πρέπει να είναι κάπου μεταξύ 50 με 90 μέτρα ανάλογα. Ας υποθέσουμε ότι η αποτυχία έρχεται στα Χ μέτρα.
- Το βάθος που γεμίζεται το στόμα, θα πρέπει να είναι συνήθως, μεταξύ 0-30 μέτρων, εξαρτώμενο από το βάθος στόχο σας. Βάλτε το καταδυτικό σας ρολόι να κτυπήσει σε αυτό το βάθος. Το γέμισμα του στόματος μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε βάθος, αλλά οι παρακάτω κατευθύνσεις θα σας βοηθήσουν να μάθετε το βέλτιστο:
- Κατάδυση εισπνοής:20-30 μ, για βουτιές μέχρι 100μ
- Καταδύσεις FRV/FRC:19-15μ, για βουτιές μέχρι 60μ
- Καταδύσεις με εκπνοή:0-5 μ, για βουτιές μέχρι 30μ (οι βουτιές με εκπνοή είναι επικίνδυνες και πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή)
- Άρχισε τη βουτιά σου.
- Όταν ακούσεις το ηχητικό σήμα, λύγισε ελαφρά μπρος, τράβα μέσα το στομάχι και εξέπνευσε όλο τον αέρα που μπορείς στο στόμα. Τα μάγουλά σου πρέπει να γεμίσουν τελείως. Πρέπει να κρατάς με δυσκολία το στόμα κλειστό, γιατί ο αέρας θα θέλει να βγει από τα χείλη. Δείτε τα βίντεο επίδειξης:www.liquivision.ca/frenzelfattah1.mov www.liquivision.ca/frenzelfattah2.mov
- Άμεσα κλείσε την επιγλωττίδα και κράτα την έτσι καθ’ όλη την κάθοδο. Ίσως σας φανεί χρήσιμο να<< εισπνεύσετε>> ενάντια στην κλειστή επιγλωττίδα. Βοηθά να την κρατήσετε κλειστή.
- Θα πρέπει να μπορέσετε να εξισώσετε πολλές φορές ακόμα με αυτόν τον αέρα στα μάγουλα και το στόμα.
- Ακόμα και τη μάσκα μπορείτε να εξισώσετε, με αυτόν τον αέρα στο στόμα. Για να το κάνετε, κάντε τη Frenzel αλλά μη φράξετε τη μύτη.
Η τεχνική Frenzel-Fattah μπορεί να εξασκηθεί στην πισίνα, αλλά είναι εξ ίσου επικίνδυνο όσο και στη θάλασσα γι’ αυτό πρέπει να έχετε μαζί σύντροφο!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ! Η αρνητική πίεση στις καταδύσεις, σε πισίνα και θάλασσα, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα πνευμονικό βαρότραυμα. Αν ποτέ δεν έχετε δοκιμάσει τέτοιου είδους κατάδυση, ελαττώστε την ποσότητα αέρα που εκπνέετε, σε 50% ή 75%. Σκοπός δεν είναι η ποσότητα του εκπνεόμενου αέρα, αλλά μόνο το να σιγουρέψετε ότι ανεπίστρεπτα, δεν τραβάτε πνευμονικό αέρα.
- Πάτε σε πισίνα 3 μ βάθους τουλάχιστον.
- Χαλαρώστε το σώμα και ετοιμαστείτε.
- Μετά από μια κανονική ήρεμη αναπνοή, εκπνεύστε το 95% του αέρα.
- Κλείστε το στόμα.
- Συνέχισε εκπνέοντας το υπόλοιπο 5% του αέρα στο στόμα, γεμίζοντας τελείως τα μάγουλα.
- Άμεσα κλείσε την επιγλωττίδα.
- Βούτα στον πάτο της πισίνας.
- Εξίσωσε με τον στοματικό αέρα.
Το ίδιο μπορεί να γίνει στη θάλασσα. Να είσαι σίγουρος τι ο σύντροφός σου είναι κοντά σου και σε οπτική επαφή.
Παράρτημα Α: Πως γίνεται το πνευμονικό packing
- Κλείσε το στόμα
- Εξέπνευσε στο κλειστό στόμα, γεμίζοντας τα μάγουλα
- Πίεσε τα μάγουλα και ξαναβάλε στους πνεύμονες τον αέρα
- Επανέλαβε τα 1-3 ξανά και ξανά, μέχρι να αισθάνεσαι τα μάγουλα και να σπρώχνεις άνετα τον αέρα πίσω.
- Βρες ένα καλαμάκι
- Βάλε το στο στόμα
- Ρούφα από το καλαμάκι
- Ανέπνευσε από το καλαμάκι
- Πρόσεξε τη διαφορά του να ρουφάς ή να αναπνέεις από το καλαμάκι
- Ανάπνευσε το μέγιστο από το καλαμάκι
- Ρούφα αέρα από το καλαμάκι, στο στόμα
- Βγάλτο
- Χρησιμοποίησε τα μάγουλα, για να βάλεις αυτόν τον αέρα στους πνεύμονες
- Ρούφα αέρα στο στόμα
- Χρησιμοποίησε τα μάγουλα, να σπρώξεις τον αέρα στους πνεύμονες
- Ένα ρούφηγμα/σπρώξιμο, λέγεται, ένα πακετάρισμα
- Ξεκίνα ξανά χωρίς καλαμάκι
- Πακετάρισε να γεμίσεις τους πνεύμονες. Μέτρα πόσα πακεταρίσματα θες να τους γεμίσεις
- Επανέλαβε και προσπάθησε να το κάνεις όσο το δυνατόν ταχύτερα. Μην υπερ-πακετάρεις!
Σημαντικό: Όλες οι ασκήσεις ελεύθερης κατάδυσης, κρατήματος της αναπνοής και αυτόνομης κατάδυσης, πρέπει να γίνονται παρουσία αναγνωρισμένου βοηθού ή εκπαιδευτή. Πάντα προπονηθείτε στις τεχνικές που περιγράφονται στην παρούσα εργασία, με ζευγάρι. Το παρόν έχει σκοπό τη διασκέδαση ή τη γνώση μόνο.
Από Eric Fattah Copyright 2001,2006 (Από Peter Scott,2006)
Σχόλια, ερωτήσεις και προτάσεις για μελλοντικές εκδόσεις είναι δεκτές!
πηγή greekdivers.com
πηγή greekdivers.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου