Ανθρώπινο σώμα: Για όλα υπάρχει μια εξήγηση
Γιατί σου σηκώνεται η τρίχα, τα μάτια σου δακρύζουν όταν καθαρίζεις κρεμμύδια ή νιώθεις τα άκρα σου να «μυρμηγκιάζουν»; Ρωτήσαμε και μάθαμε όλη την αλήθεια για τις 16 μεγαλύτερες «περιέργειες» του ανθρώπινου σώματος.
1. Γιατί ανατριχιάζουμε;
Συνήθως μας... σηκώνεται η τρίχα όταν κρυώνουμε ή φοβόμαστε. Ένας μικροσκοπικός μυς στη βάση κάθε τρίχας συσπάται και στη συνέχεια όλοι μαζί κάνουν την επιδερμίδα μας να μοιάζει με αυτή του... ξεπουπουλιασμένου κοτόπουλου (μήπως η παραπάνω εικόνα σου θυμίζει την τελευταία φορά που είδες τον «Εξορκιστή» ;). Βέβαια η συγκεκριμένη «διαδικασία» πριν από πάρα πολλούς αιώνες -όταν ο άνθρωπος είχε ακόμα τρίχωμα- είχε πρακτική σημασία. Καθώς αυτό «φούσκωνε», ζέσταινε το σώμα «φυλακίζοντας» ανάμεσα στις τρίχες αέρα, ο οποίος λειτουργούσε ως μόνωση απέναντι στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, λειτουργούσε ως μέσο εκφοβισμού και άμυνας μπροστά στην απειλή (βλ. γάτα τετ-α-τετ με σκύλο). Σήμερα φυσικά, η ανατριχίλα δεν έχει καμία ιατρική σημασία ή εξήγηση. Αλλά αν δεν θέλεις να καταλαβαίνουν οι γύρω σου πώς ακριβώς νιώθεις, φρόντισε να φοράς ζεστά ρούχα όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές και να αποφεύγεις... τα θρίλερ. Τόσο απλά.
2. Γιατί δακρύζουμε όταν καθαρίζουμε κρεμμύδια;
Όταν κόβουμε ένα κρεμμύδι απελευθερώνονται ένζυμα που παράγουν ένα αέριο (το propanethial Sulfoxide). Όταν αυτό το αέριο έρθει σε επαφή με τα μάτια, τα κάνει να δακρύζουν -ως φυσιολογική αντίδραση- ώστε να παράγουν ένα ήπιο οξύ. Η παραγωγή αυτού του οξέος πονάει. Οπότε στη συνέχεια, ο εγκέφαλος στέλνει μήνυμα στους δακρυγόνους αδένες να εκκρίνουν ακόμα περισσότερα υγρά για να ξεπλύνουν τα μάτια. Με λίγα λόγια και για να μιλήσουμε πολύ απλά, όσο περισσότερα κρεμμύδια καθαρίσουμε τόσο περισσότερα δάκρυα θα χύσουμε. Πώς μπορείς να μειώσεις αυτή τη δυσάρεστη διαδικασία; Για να έχεις το λιγότερο δυνατό τσούξιμο και κλάμα, άφησε τα κρεμμύδια στο ψυγείο αρκετή ώρα πριν τα καθαρίσεις. Κι αυτό γιατί η χαμηλή θερμοκρασία επιβραδύνει την απελευθέρωση των ενζύμων. Εναλλακτικά, καθάρισέ τα κάτω από κρύο, τρεχούμενο νερό. Τέλος, επειδή τα περισσότερα ένζυμα συγκεντρώνονται στο κάτω μέρος του κρεμμυδιού (στη βάση), καλό θα ήταν να ξεκινήσεις το κόψιμο από την κορυφή για να αποφύγεις την... απότομη συγκίνηση.
3. Γιατί κάνουν «κρακ» τα δάχτυλά μας;
Ο πιο συνηθισμένος τύπος συνδέσμου είναι ο αρθρικός (π.χ. δάχτυλα, ώμοι), δηλαδή δύο κόκαλα που ενώνονται σε ένα θύλακα. Μέσα σε κάθε ένα από αυτούς τους θύλακες υπάρχει ένα είδος λιπαντικού, το αρθροσιελικό υγρό, το οποίο περιέχει υγροποιημένα αέρια. Όταν τεντώνουμε το σύνδεσμο, στην ουσία τον συμπιέζουμε σπρώχνοντας τα πλούσια σε άζωτο αέρια να βγουν από το υγρό. Αυτό το «κρακ» που ακούμε είναι η απελευθέρωση των αερίων μέσα στον αρθρικό θύλακα και τότε νιώθουμε ότι τα δάχτυλα γίνονται πιο ευλύγιστα. Θα έχεις παρατηρήσει όμως ότι δεν γίνεται να «ξανασπάσεις» αμέσως τα ίδια δάχτυλα, καθώς χρειάζονται περίπου 15 με 30 λεπτά ωσότου τα αέρια αφομοιωθούν από το υγρό. Πάντως, αυτό που θα πρέπει να γνωρίζεις είναι ότι η συγκεκριμένη συνήθεια δεν είναι βλαβερή για τα χέρια σου, παρά μόνο... ενοχλητική για τους γύρω σου, οπότε καλό θα ήταν να προσπαθήσεις να την αποφύγεις.
4. Γιατί μας πιάνει λόξυγκας;
Η ακριβής αιτιολογία από την οποία προκαλείται ο λόξυγκας δεν είναι απολύτως ξεκαθαρισμένη, αλλά οι ειδικοί δίνουν κάποιες εξηγήσεις (και όχι, δεν μεγαλώνει το... εντεράκι μας κάθε φορά που ταλαιπωρούμαστε από τα ενοχλητικά «χικ»): O λόξυγκας είναι ένας σπασμός του διαφράγματος (ο κύριος αναπνευστικός μυς, ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στην κοιλιά και το θώρακα) ή του φρενικού νεύρου (ένα νεύρο που ξεκινάει από τον εγκέφαλο και φτάνει στο διάφραγμα). Mπορεί να είναι αντανακλαστικός ή να τον προκαλέσει κάποιο γειτονικό όργανο του διαφράγματος, για παράδειγμα ο οισοφάγος, όταν κάνει απότομες περισταλτικές κινήσεις. Σε γενικές γραμμές, παρότι είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός, δεν θα πρέπει να σε ανησυχεί. Παρ’ όλα αυτά, αν αντιμετωπίζεις το «πρόβλημα» πολύ συχνά, ζήτησε τη βοήθεια του γιατρού σου.
5. Γιατί όταν ντρεπόμαστε ή ενθουσιαζόμαστε κοκκινίζουμε;
Συνήθως κοκκινίζουμε όταν ντρεπόμαστε ή όταν είμαστε ενθουσιασμένοι. Aυτό εξηγείται επειδή αυξάνονται η έκκριση αδρεναλίνης και ο καρδιακός παλμός, που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και της κυκλοφορίας του αίματος, αλλά και την αγγειοδιαστολή. Tα πολύ μικρά αγγεία του προσώπου μας, που διαστέλλονται, γίνονται ορατά κάτω από τη λευκή επιδερμίδα, οπότε και δίνεται η εντύπωση του κόκκινου χρώματος. Το ζεστό αίμα οδηγείται σε σημεία που μπορεί να ψυχθεί γρήγορα όπως το πρόσωπο και το λαιμό και έτσι νιώθουμε το πρόσωπο μας να κοκκινίζει. Είναι συνήθως περιστασιακό και φεύγει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ένας καλός τρόπος είναι να χαμογελάσουμε και να αλλάξουμε συζήτηση για να ξεχαστούμε!
1. Γιατί ανατριχιάζουμε;
Συνήθως μας... σηκώνεται η τρίχα όταν κρυώνουμε ή φοβόμαστε. Ένας μικροσκοπικός μυς στη βάση κάθε τρίχας συσπάται και στη συνέχεια όλοι μαζί κάνουν την επιδερμίδα μας να μοιάζει με αυτή του... ξεπουπουλιασμένου κοτόπουλου (μήπως η παραπάνω εικόνα σου θυμίζει την τελευταία φορά που είδες τον «Εξορκιστή» ;). Βέβαια η συγκεκριμένη «διαδικασία» πριν από πάρα πολλούς αιώνες -όταν ο άνθρωπος είχε ακόμα τρίχωμα- είχε πρακτική σημασία. Καθώς αυτό «φούσκωνε», ζέσταινε το σώμα «φυλακίζοντας» ανάμεσα στις τρίχες αέρα, ο οποίος λειτουργούσε ως μόνωση απέναντι στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, λειτουργούσε ως μέσο εκφοβισμού και άμυνας μπροστά στην απειλή (βλ. γάτα τετ-α-τετ με σκύλο). Σήμερα φυσικά, η ανατριχίλα δεν έχει καμία ιατρική σημασία ή εξήγηση. Αλλά αν δεν θέλεις να καταλαβαίνουν οι γύρω σου πώς ακριβώς νιώθεις, φρόντισε να φοράς ζεστά ρούχα όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές και να αποφεύγεις... τα θρίλερ. Τόσο απλά.
2. Γιατί δακρύζουμε όταν καθαρίζουμε κρεμμύδια;
Όταν κόβουμε ένα κρεμμύδι απελευθερώνονται ένζυμα που παράγουν ένα αέριο (το propanethial Sulfoxide). Όταν αυτό το αέριο έρθει σε επαφή με τα μάτια, τα κάνει να δακρύζουν -ως φυσιολογική αντίδραση- ώστε να παράγουν ένα ήπιο οξύ. Η παραγωγή αυτού του οξέος πονάει. Οπότε στη συνέχεια, ο εγκέφαλος στέλνει μήνυμα στους δακρυγόνους αδένες να εκκρίνουν ακόμα περισσότερα υγρά για να ξεπλύνουν τα μάτια. Με λίγα λόγια και για να μιλήσουμε πολύ απλά, όσο περισσότερα κρεμμύδια καθαρίσουμε τόσο περισσότερα δάκρυα θα χύσουμε. Πώς μπορείς να μειώσεις αυτή τη δυσάρεστη διαδικασία; Για να έχεις το λιγότερο δυνατό τσούξιμο και κλάμα, άφησε τα κρεμμύδια στο ψυγείο αρκετή ώρα πριν τα καθαρίσεις. Κι αυτό γιατί η χαμηλή θερμοκρασία επιβραδύνει την απελευθέρωση των ενζύμων. Εναλλακτικά, καθάρισέ τα κάτω από κρύο, τρεχούμενο νερό. Τέλος, επειδή τα περισσότερα ένζυμα συγκεντρώνονται στο κάτω μέρος του κρεμμυδιού (στη βάση), καλό θα ήταν να ξεκινήσεις το κόψιμο από την κορυφή για να αποφύγεις την... απότομη συγκίνηση.
3. Γιατί κάνουν «κρακ» τα δάχτυλά μας;
Ο πιο συνηθισμένος τύπος συνδέσμου είναι ο αρθρικός (π.χ. δάχτυλα, ώμοι), δηλαδή δύο κόκαλα που ενώνονται σε ένα θύλακα. Μέσα σε κάθε ένα από αυτούς τους θύλακες υπάρχει ένα είδος λιπαντικού, το αρθροσιελικό υγρό, το οποίο περιέχει υγροποιημένα αέρια. Όταν τεντώνουμε το σύνδεσμο, στην ουσία τον συμπιέζουμε σπρώχνοντας τα πλούσια σε άζωτο αέρια να βγουν από το υγρό. Αυτό το «κρακ» που ακούμε είναι η απελευθέρωση των αερίων μέσα στον αρθρικό θύλακα και τότε νιώθουμε ότι τα δάχτυλα γίνονται πιο ευλύγιστα. Θα έχεις παρατηρήσει όμως ότι δεν γίνεται να «ξανασπάσεις» αμέσως τα ίδια δάχτυλα, καθώς χρειάζονται περίπου 15 με 30 λεπτά ωσότου τα αέρια αφομοιωθούν από το υγρό. Πάντως, αυτό που θα πρέπει να γνωρίζεις είναι ότι η συγκεκριμένη συνήθεια δεν είναι βλαβερή για τα χέρια σου, παρά μόνο... ενοχλητική για τους γύρω σου, οπότε καλό θα ήταν να προσπαθήσεις να την αποφύγεις.
4. Γιατί μας πιάνει λόξυγκας;
Η ακριβής αιτιολογία από την οποία προκαλείται ο λόξυγκας δεν είναι απολύτως ξεκαθαρισμένη, αλλά οι ειδικοί δίνουν κάποιες εξηγήσεις (και όχι, δεν μεγαλώνει το... εντεράκι μας κάθε φορά που ταλαιπωρούμαστε από τα ενοχλητικά «χικ»): O λόξυγκας είναι ένας σπασμός του διαφράγματος (ο κύριος αναπνευστικός μυς, ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στην κοιλιά και το θώρακα) ή του φρενικού νεύρου (ένα νεύρο που ξεκινάει από τον εγκέφαλο και φτάνει στο διάφραγμα). Mπορεί να είναι αντανακλαστικός ή να τον προκαλέσει κάποιο γειτονικό όργανο του διαφράγματος, για παράδειγμα ο οισοφάγος, όταν κάνει απότομες περισταλτικές κινήσεις. Σε γενικές γραμμές, παρότι είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός, δεν θα πρέπει να σε ανησυχεί. Παρ’ όλα αυτά, αν αντιμετωπίζεις το «πρόβλημα» πολύ συχνά, ζήτησε τη βοήθεια του γιατρού σου.
5. Γιατί όταν ντρεπόμαστε ή ενθουσιαζόμαστε κοκκινίζουμε;
Συνήθως κοκκινίζουμε όταν ντρεπόμαστε ή όταν είμαστε ενθουσιασμένοι. Aυτό εξηγείται επειδή αυξάνονται η έκκριση αδρεναλίνης και ο καρδιακός παλμός, που έχουν ως συνέπεια την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και της κυκλοφορίας του αίματος, αλλά και την αγγειοδιαστολή. Tα πολύ μικρά αγγεία του προσώπου μας, που διαστέλλονται, γίνονται ορατά κάτω από τη λευκή επιδερμίδα, οπότε και δίνεται η εντύπωση του κόκκινου χρώματος. Το ζεστό αίμα οδηγείται σε σημεία που μπορεί να ψυχθεί γρήγορα όπως το πρόσωπο και το λαιμό και έτσι νιώθουμε το πρόσωπο μας να κοκκινίζει. Είναι συνήθως περιστασιακό και φεύγει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ένας καλός τρόπος είναι να χαμογελάσουμε και να αλλάξουμε συζήτηση για να ξεχαστούμε!
